Avalon

Ponad pięćset pięćdziesiąt lat temu ukazał się w Krakowie pierwszy druk. Jak wszędzie, gdzie pojawili się następcy Gutenberga, zapoczątkowało to nową erę w komunikacji, przyczyniło się też do wielu zmian w kształceniu i życiu publicznym. Ta część Europy, w której leży Polska, uczestniczyła w podobnych procesach jak inne kraje kontynentu, ale można w niej było zaobserwować zjawiska szczególne, zależne od uwarunkowań politycznych i religijnych. Druk pojawił się w czasie trwania procesów ustrojowych prowadzących do ukształtowania się demokracji szlacheckiej, wspomagał tolerancję religijną, dzięki której Polska stała się państwem bez stosów, przyczynił się też do narodzin złotego wieku kultury polskiej.W niniejszej książce przedstawiamy dzieje książki drukowanej w pierwszych dwustu latach jej obecności w Polsce.Jesteśmy przekonani, że są one interesujące dla każdego. Mamy też nadzieję, że w czasach zapowiadanego przez wielu zmierzchu galaktyki Gutenberga pokazywanie dawnych ksiąg ma sens, przywołuje bowiem dziedzictwo dawnych wieków w jego bogactwie i różnorodności.

Publikacja Piotra Stefaniaka skoncentrowana jest na wspaniałych świętych postaciach Kingi, Konstancji, Małgorzaty i Jolenty, czterech córkach węgierskiego władcy Beli IV, panującego w latach 1235-1270. Dotyczy więc okresu szczytowego średniowiecza, czasu umacniania chrześcijańskiego porządku w Europie. Książka po raz pierwszy w Polsce i na Węgrzech przywołuje razem cztery sylwetki wybitnych świętych sióstr. Pokazuje siłę średniowiecznych kobiet, wpływających na historię nie tylko Polski i Węgier. Solidna baza źródłowa i bogata ikonografia stanowią o wartości opracowania. Wydanie dwujęzyczne polsko-węgierskie we współpracy z Wydawnictwem Szent Gellert.

Wiek X, a zwłaszcza panowanie dynastii ottońskiej w królestwie Franków Wschodnich, czyli późniejszych Niemiec, był dla naszego kontynentu okresem wielkich przemian, tak w sferze politycznej, jak i religijnej i kulturowej. Mające wówczas miejsce ożywienie literacko-artystyczne (tzw. renesans ottoński), objawiło się wśród wykształconych elit kościelnych powstaniem wielu utworów hagiograficzno-historycznych, odzwierciedlających ówczesną wrażliwość religijną oraz zainteresowanie autorów także sprawami bieżącej polityki. Jednym z nich był Żywot Brunona arcybiskupa Kolonii autorstwa benedyktyńskiego mnicha Ruotgera.Arcybiskup koloński, św. Brunon (925965) był przedstawicielem dynastii ottońskiej, młodszym bratem króla, a później cesarza Ottona I Wielkiego. Poza administrowaniem swoją archidiecezją, w której rozwój i podniesienie poziomu religijności wiernych był mocno zaangażowany, Brunon był także współuczestnikiem wielu ważnych wydarzeń na zachodnim obszarze królestwa. Dał się też poznać jako bliski współpracownik swego cesarskiego brata i jego przedstawiciel na terenie Lotaryngii. Biografia poświęcona osobie Brunona, chociaż w założeniu będąca utworem hagiograficznym, mającym za zadanie wsparcie rodzącego się kultu arcybiskupa, nawiązuje także do wielu faktów historycznych, mających wówczas miejsce tak w stosunkach wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Poza bogatą warstwą literacką, zdradzającą zainteresowania literackie Ruotgera oraz oczytanie w dziełach autorów antycznych i chrześcijańskich, posiada zatem wartość jako ważne źródło historyczne, prezentowane tutaj razem z tekstem łacińskim w pierwszym polskim przekładzie i opracowaniu naukowym dr. hab. Jarosława Sochackiego.

Wspomnienia Ryszarda Grasiewicza obejmują lata trzydzieste XX wieku,czas II wojny światowej i siedem lat powojennych. Całość jest podzielona na trzy części, które przedstawiają kolejne etapy dorastania. Część pierwsza jest relacją z życia rodzinnego i dzieciństwa, które upłynęło na Polesiu i Nowogródczyźnie. Autor przypomina Słonim, gdzie się urodził, Janów Poleski koło Pińska i Lidę. Odtwarza obrazy regionów, których obecność w świadomości Polaków, jako przedwojennej części historii Polski obecnie jest niewielka. Przypomina rzeczywistość, która w tamtym czasie była wyjątkowa. Przede wszystkim dlatego, że tworzyli ją żyjący obok sienie przedstawiciele różnych grup narodowych, jak Polacy, Białorusini, Żydzi i inni, z własną kulturową odmiennością, rodzącą male i wielkie napięcia społeczne, poważne problemy gospodarcze w ogólnym cywilizacyjnym zacofaniu.Tę część wypełniają też wspomnienia z pierwszych lat II wojny światowej, wejścia Sowietów w 1939 roku i konsekwencji: represji wobec Polaków. Autor wspomina początek okupacji niemieckiej, walki wojsk niemieckich z Armią Czerwoną w okolicach Słonima w czerwcu 1941 roku.

W ukraińskiej historii król nie jest władcą obcym. Traktowanie w niej monarchy jako kogoś swojego wiąże się przede wszystkim z księciem Danielem Romanowiczem Halickim i jego koronacją królewską w połowie XIII wieku. Autor, Witalij Michałowski pisze Nasi dziadowie żyli też jednak pod władzą królów od połowy XIV aż do końca XVIII stulecia. Byli to głównie władcy polscy, rzadziej węgierscy, ale panowali nad naszymi przodkami w czasach, gdy organizmy polityczne, w skład których wchodziły ziemie ukraińskie, nie były państwami narodowymi. Książka ta opowiada o królach i dynastiach, którym nasi antenaci podlegali od lat 40. XIV wieku do 90. XVIII stulecia. W pierwszej części omówiono królów z dynastii Piastów, Andegawenów i Jagiellonów. Druga część naświetla historię władców, których szlachta wybierała na sejmach elekcyjnych w Rzeczypospolitej. W osiemnastu szkicach przedstawiono biografie monarchów oraz dzieje dynastii w kontekście historii Ukrainy.

A king is not an alien ruler in the Ukrainian history. The adoption of a kingly rule is associated in our historical tradition mostly with Daniel of Galicia who became a king in the mid-13th century. However, our ancestors lived under the rule of kings from the mid-14th century until the end of the 18th century. These monarchs were mostly Polish, a few were Hungarian, but they were the sovereigns of our ancestors at the time when the countries that included areas of Ukraine were not nation-states.This book is about the kings and dynasties from the 1340s to the 1790s, of which our ancestors were subjects. The first part talks about the kings of the

W literaturze, muzyce i sztuce tak dawnej, jak późniejszej dominują, jak się zdaje, przedstawienia zatargów, wojen, nienawiści, zdrady i braku porozumienia przyczyny klęsk i nieszczęść. To głównie one wydają się dostarczać tematów i wyobrażeń twórcom.Dioskurowie. Zgoda przyjaźń braterstwo to książka poświęcona znacznie bardziej optymistycznej tematyce, która wiąże się z postaciami Kastora i Polluksa (synów Zeusa i Ledy, żony króla Sparty, Tyndarosa; opiekunów żeglarzy i żołnierzy), mitycznych bliźniąt, przywołujących zagadnienia rzadziej pojawiające się w literaturze, muzyce, sztuce czy ogólniej mówiąc w kulturze, a związane z pozytywnymi uczuciami, postawami i działaniami.Takie ujęcie problematyki skłoniło badaczy różnorodnych specjalności (przede wszystkim literaturoznawstwa, ale również historii i historii sztuki, filozofii i religioznawstwa, prawa i dziennikarstwa, wreszcie muzykologii i teatrologii) do poszukiwania motywów, obrazów, metafor, będących realizacją lub twórczą modyfikacją idei upostaciowanych przez Dioskurów w literaturze, sztuce, muzyce, historii, filozofii, religii, w prawie i dziennikarstwie. W prezentowanych rozważaniach powracają wielokrotnie tytułowe zagadnienia przyjaźń, braterstwo, zgoda poszerzone o inne kategorie, takie jak harmonia, dialog, współpraca, konsensus, konstruktywne myślenie czy jeszcze inne wiążące się z nimi w historii i kulturze zjawiska oraz wartości pozytywne, dotyczące zarówno jednostki, jak i zbiorowości.

Poziom A1, A2CD„Po polsku po Polsce” to pierwszy podręcznik do zintegrowanego nauczania języka i kultury polskiej dla początkujących. „Nowoczesny, wciągający, pełen nieszablonowych pomysłów” – to tylko niektóre z ocen odbiorców, którzy, jak twierdzą, dzięki tej publikacji mają jeszcze większy apetyt na Polskę.,br> Spośród dostępnych na rynku pozycji wyróżnia go przyjazny sposób prezentacji ważnych zagadnień językowych, które – zgrabnie wplecione w podróż po Polsce – przyswajane są wraz z treściami kulturowo-krajoznawczymi jakby mimochodem, stając się jedną z atrakcji tej wędrówki.Ucząc się z podręcznika „Po polsku po Polsce” towarzyszymy polsko-włoskiej rodzinie. Państwo Rossini odwiedzają wszystkie regiony Polski – poznają ich historię, dorobek kulturowy, walory turystyczne oraz najnowsze osiągnięcia. Odwiedzają także swoją rodzinę, odświeżają stare znajomości i nawiązują nowe relacje, a wszystko to dzieje się we współczesnej Polsce, poznawanej poprzez język, jakim mówią dziś Polacy.Najmłodszy członek rodziny, jedenastoletnia Emilka, wciąż zapisuje w swoim słowniczku słowa, które są dla niej nowe. Jest ona postacią, z którą mogą identyfikować się najmłodsi odbiorcy podręcznika. Młodzież odnajdzie swych reprezentantów w postaciach Julki, która z pasją dokumentuje podróż, oraz jej brata Antka, który prowadzi swój alternatywny słownik, notując w nim wyrazy i zwroty używane przez rówieśników. Do dorosłych odbiorców powinny przemawiać postacie mamy – Polki, która przewodniczy rodzinie w tej podróży, oraz taty, który pragnie lepiej poznać kraj żony. Postacie te reprezentują szeroki krąg odbiorców: są nimi obcokrajowcy uczący się języka polskiego, osoby polskiego pochodzenia na stałe przebywające za granicą oraz dzieci cudzoziemców uczące się w polskich szkołach.Książka ma szesnaście rozdziałów, a każdy z nich to wędrówka przez jedno województwo. Podróż po nim rozpoczynamy od zapoznania się z mapą kulturową regionu oraz celami nauczania realizowanymi w danej jednostce. Kody QR odsyłają do platformy internetowej „Po polsku po Polsce”, na której uczący się znajdą wiele interaktywnych zadań. Dostęp do platformy jest bezpłatny, co bez wątpienia stanowi ogromną zaletę tej propozycji dydaktycznej.Pracę z podręcznikiem ułatwia graficzne opracowanie materiału– tło, na którym zamieszczone są prezentacje gramatyczne, słowniczki oraz układ treści nauczania. Skuteczne poruszanie się po podręczniku umożliwiają ikonki informujące, jaką sprawność doskonali dane ćwiczenie, a także numery ścieżek dźwiękowych przy każdym z ćwiczeń, odsyłające do nagrań na dołączonej do podręcznika płycie.Tym, co z pewnością przykuje uwagę odbiorców, są ilustracje, które doskonale wpasowują się w styl podręcznika. Pełnią one funkcję dydaktyczną, przedstawiają atrakcje turystyczne i zjawiska kulturowe związane z danym regionem, stanowią tło podróży oraz prezentują sytuacje z życia rodziny Rossinich. Uczą, bawią i cieszą oko, a jednocześnie wspomagają proces dydaktyczny.Ogromną zaletą książki są zamieszczone na końcu: kompendium gramatyczne napisane przystępnym językiem, klucz do zadań oraz transkrypcje nagrań. W ten sposób odbiorca otrzymuje komplet materiałów, dzięki którym może również samodzielnie uczyć się języka polskiego.„Po polsku po Polsce” to jedyna spośród dostępnych na rynku podręczników do nauczania języka polskiego propozycja, która pomoże w sposób całościowy rozwijać kompetencje językowe i kulturowe, a jednocześnie sprawi, że nauka stanie się łatwa i przyjemna.

Korespondencja Krystyny i Czesława Bednarczyków z Wacławem Iwaniukiem należy do wyjątkowych nie tylko ze względu na znaczną liczbę listów, ale także na ich charakter. Bednarczykowie wydali poecie z Toronto dwa tomiki wierszy, co w porównaniu z innymi “autorami Oficyny Poetów i Malarzy” nie może imponować i nie dawało powodu do wymiany listów trwającej ponad trzydzieści lat. Pojawiają się w tej korespondencji wspólne plany, ślady zamierzeń nie tylko ściśle wydawniczych, a także interesujące wymiany poglądów na tematy literatury i literatów. Iwaniuk był nie tylko klientem Oficyny, ale jej gorliwym współpracownikiem.

Piastowscy władcy Wielkopolski to publikacja skupiająca się na przedstawieniu czytelnikom w przystępnej formie wydarzeń, szczególnie politycznych, jakie miały miejsce od momentu, w którym książę Polski Bolesław III Krzywousty w 1138 roku dokonał podziału państwa na poszczególne dzielnice, którymi władali jego męscy potomkowie. W książce w sposób szczegółowy skoncentrowano się na przybliżeniu sylwetek sześciu piastowskich władców (Mieszko III Stary, Władysław III Laskonogi, Władysław Odonic, Przemysł I, Bolesław Pobożny, Przemysł II), którzy w latach 1138-1296 władali wyznaczoną dzielnicą Wielkopolską. Jednocześnie prześledzono pojawiające się wśród wielkopolskich książąt konflikty o sprawowanie władzy czy to nad całą dzielnicą, czy tylko nad poszczególnymi jej częściami. Zarazem ukazany został kontekst dzielnicy wielkopolskiej na tle ówczesnych wydarzeń, jakie miały miejsce w innych dzielnicach, rywalizacji z różnymi książętami piastowskimi o tron krakowski czy też zabiegów koronacyjnych i zjednoczenia kraju ponownie w jeden organizm państwowy.

Czternaste stulecie zaznaczyło się w dziejach Polski kilkoma zjawiskami: między innymi, z jednej strony ostatecznie doszło do odnowienia polskiej państwowości utożsamionej w postaci Królestwa Polskiego, z drugiej jednak jej monarchom nie udało się zapobiec (między innymi) utracie Pomorza Gdańskiego, a także pozyskać do idei zjednoczenia wszystkich piastowskich książąt dzielnicowych. Ci ostatni, bądź to pod presją sąsiednich potęg, bądź to z powodu własnych ambicji, swoje rozdrobnione księstwa uzależnili od potężnych sąsiadów, władców Czech Węgier. Na ich też dworach często szukali awansu politycznego, a co za tym idzie, także materialnego oraz osobistego prestiżu. Kilku z nich w tej służbie sięgnęło po wielkie zaszczyty: między innymi Bolesław, syn księcia Kazimierza bytomskiego w latach 1321 1328 sprawował godność arcybiskupa Ostrzyhomia (Esztergomu); Władysław Opolczyk został palatynem Węgier. Interesujący nas książę cieszyński Przemysław zwany Noszakiem nie objął takich urzędów, natomiast osiągnął niebywałe zaszczyty jako dyplomata: najpierw cesarza Karola IV, a następnie jego syna, króla rzymskiego i Czech Wacława IV. W tej roli przez lata czynnie uczestniczył w wielu najważniejszych wydarzenia politycznych, szczególnie w Rzeszy. Jako dyplomata wykazał się wielokrotnie wielkimi zdolnościami negocjacyjnymi, zapobiegając przekształceniu się lokalnych wojen i konfliktów w Rzeszy w wielką, ogólnoniemiecką wojnę domową..

W naszej publikacji przyjrzymy się treściom Ewangelii, które mogą podlegać ocenie historyka: od razu dodam, że wierzącego. Niemniej, jak czytelnik sam zauważy, zachowane zostaną wszelkie rygory pracy historyka nad źródłem, jako że Ewangelie są najwcześniejszym i w zasadzie jedynym świadectwem życia, nauczania i działalności Pana Jezusa. Będziemy zatem wspólnie przyglądać się, jak mogło dojść do ich spisania (tu zapewniam czytelnicy będą mocno zaskoczeni, tak zresztą, jak zaskoczony poczułem się sam, gdy po analizie zebrałem swoje wnioski!). Dalej, będziemy też zastanawiać się, czy opisane w nich fakty mogły w ogóle zaistnieć, a także, jak odnieść się do szeregu dyskutowanych kwestii, takich, jak na przykład posiadanie przez Maryję innych oprócz Pana Jezusa dzieci. Pod takim właśnie kątem zostały dobrane kwestie, które wspólnie będziemy analizować.

Czasy rozbicia dzielnicowego w Polsce doczekały się już licznych prac i monografii, co nie oznacza, że wszystkie dotyczące tej epoki zagadnienia zostały już wyczerpująco opracowane. Jednym z problemów traktowanych dotychczas przez historyków epizodycznie lub przyczynkowo, jest walka o Wielkopolskę na początku XIII w. między przedstawicielami rozrodzonej dynastii Piastów. O tej właśnie rywalizacji traktuje niniejsza praca dr. Łukasza Szemplińskiego, omawiająca temat w sposób kompleksowy, a niepomijająca też kwestii dyskusyjnych i polemicznych. Śmierć w 1202 r. księcia wielkopolskiego i seniora Polski Mieszka III Starego stworzyła nową sytuację polityczną na obszarze jego dziedzicznej dzielnicy, w której zakwestionowane zostały integralność Wielkopolski oraz prawa sukcesyjne do niej linii miejscowych Piastów. W szranki, których stawką było dziedzictwo wielkopolskie, stanęli nie tylko potomkowie zmarłego seniora, dwaj konkurujący ze sobą Władysławowie Laskonogi i Odonic, ale i przedstawiciele linii śląskiej, w osobie obu Henryków Brodatego i jego syna Pobożnego. Z czasem walka przeszła na kolejne pokolenie obu gałęzi piastowskich, ciągnąc się aż po połowę XIII stulecia. W rywalizacji tej kumulowały się ambicje poszczególnych członków dynastii, interesy przedstawicieli możnowładztwa i rycerstwa obu dzielnic, a także polityka hierarchów potężniejącego polskiego Kościoła. Walka ta przybierała w pewnych okresach czasu formę uciążliwej i wyniszczającej wojny, co więcej przyciągającej uwagę i aktywność czynników zewnętrznych, m.in. władców pomorskich czy wschodnioniemieckich. Doprowadziła ona jednak do konsolidacji Wielkopolski wokół jej rodzimej dynastii, co nie pozostało bez wpływu na podejmowane u schyłku stulecia próby zjednoczenia Polski.

Święta Małgorzata Węgierska, żyjąca w XIII wieku królewna i mniszka dominikańska z klasztoru na Wyspie Zajęczej (dziś Wyspa Małgorzaty) na Dunaju, w dzisiejszym Budapeszcie, jest osobą niewątpliwie zasługującą w Polsce na bliższe poznanie jako młodsza siostra świętej Kingi i błogosławionej Jolenty – pobożnych małżonek piastowskich władców dzielnicowych. Małgorzata żyła zaledwie dwadzieścia osiem lat, z czego dwadzieścia pięć spędziła w klasztorze dominikanek, a jej postać nadal fascynuje jako osoby silnego charakteru, która – choć królewska córka – nie wzdragała się przed ciężką pracą fizyczną. Prowadziła ona bardzo intensywne życie duchowe, nacechowane nie tylko ascetyczną pobożnością swojej epoki, ale i wrażliwością na potrzeby bliźnich: tak współsióstr, z którymi dzieliła zakonną profesję, jak i potrzebujących, pukających do bram jej klasztoru. Śmierć Małgorzaty w 1270 roku zapoczątkowała żywiołowy kult jej osoby na Węgrzech i w innych krajach, zakończony po wiekach wyniesieniem królewny na ołtarze. Krótkie i intensywne życie królewny węgierskiej znamy z niezwykłego dokumentu źródłowego, jakim jest hagiograficzny Żywot świętej Małgorzaty, którego średniowieczną wersję węgierską, przepisaną w 1510 roku przez mniszkę Leę Ráskai, poznajemy obecnie w polskim przekładzie. Znajdujemy w nim opis życia klasztornego, relacje współsióstr i osób postronnych, które doświadczały darów jej serca i umysłu, a w szerszym zakresie kontemplujemy także religijną, polityczną i społeczną panoramę trzynastowiecznych Węgier. Autor opracowania, Piotr Stefaniak, krakowski pisarz i historyk, związany jest z warszawską redakcją „Listu do Pani”, Sodalicją św. Jadwigi Królowej na Wawelu, zakonem dominikańskim oraz środowiskiem polsko-węgierskim Krakowa i Budapesztu. Obszarem jego badań naukowych pozostaje problematyka średniowiecznych klasztorów żeńskich oraz dzieje wybitnych postaci wieków średnich. Jest autorem licznych książek i artykułów naukowych, publikowanych w Polsce, na Węgrzech i w Słowacji, m.in. Dzieje mniszek dominikańskich w krajach słowiańskich (2007), Mistyczki. Święte i błogosławione mniszki dominikańskie (2008), Konstancja. Księżna halicka (2011), Błogosławiona Salomea (2011), Św. Róża z Limy (2013), czy Św. Ojciec Dominik de Guzman – Apostoł Prawdy (2021).

Niniejsza jubileuszowa monografia wydana została z okazji 10-lecia funkcjonowania w Polsce osobnej dyscypliny naukowej, jaką są nauki o bezpieczeństwie. Jej pierwsze strony poświęcamy wspomnieniu o osobie blisko związanej z tematyką podejmowaną w tej publikacji – dr. hab. Bolesławie Sprengelu, który odszedł od nas w październiku 2020 roku.

Niniejsza publikacja jest pierwszą w polskiej historiografii pełną biografią księcia Bolesława V Wstydliwego. Sylwetka księcia krakowskiego i sandomierskiego została zaprezentowana na szerokim tle epoki. Rola Bolesława Wstydliwego w dziejach Polski XIII wieku była szczególna, a panowanie bardzo długie i naznaczone wieloma trudnościami. Autorka, Karolina Maciaszek, przedstawiła wszystkie sfery aktywności politycznej i gospodarczej władcy, opierając swoją narrację na gruntownej analizie źródeł historycznych i bogatej literaturze przedmiotu. Niezwykle ciekawie prezentują się aspekty związane z życiem prywatnym księcia, polityką wewnętrzną i zagraniczną, urzędniczym otoczeniem władcy, stosunkami gospodarczymi, wreszcie te dotyczące spuścizny po panowaniu Bolesława V Wstydliwego i walk dynastycznych o spadek po jego rządach. Tak szerokie spojrzenie, aczkolwiek z dominantą dziejów politycznych, bliskie jest kompletnej panoramie i wpisuje się w nurt biografii Henryka Brodatego Benedykta Zientary czy wcześniej klasycznej i modelowej monografii Mieszka Starego Stanisława Smolki z wielką panoramą dziejową w tle. prof. dr hab. Krzysztof Bracha

Zbiór studiów Wojciecha Iwańczaka poświęcony jest „świadkom historii”. Pojęcie to ma – według autora – dwojakie znaczenie i znajduje odbicie w układzie książki. Część pierwsza analizuje różne średniowieczne źródła i próbuje ukazać specyfikę widzenia zjawisk przez ówczesnych autorów. Materiału dla dociekań dostarczyli tacy pisarze jak Jan Długosz, Eneasz Sylwiusz Piccolomini, kroniki czeskie czasów Luksemburgów ze znakomitą „Kroniką Zbrasławską” na czele, a także pierwsza „narodowa” rymowana kronika czeska tzw. Dalimila. W osobnym szkicu autor próbuje zakreślić granice wolności twórczej pisarzy w średniowieczu. W części drugiej tomu zebrano studia nad historiografią mediewistyczną XIX i XX w., od czeskiego „ojca narodu” Franciszka Palackiego poczynając, poprzez twórczość Josefa Macka, Franciszka Grausa, a na zmarłych niedawno Stanisławie Russockim, Stanisławie Bylinie i Jerzym Kłoczowskim kończąc. To są ci „świadkowie historii” w drugim znaczeniu, Wojciech Iwańczak stara się ukazać widzenie świata średniowiecza poprzez życie i badania wybitnych uczonych ostatnich dwóch stuleci. Wojciech Iwańczak jest aktualnie wykładowcą Akademii Ignatianum w Krakowie. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, tamże uzyskał habilitację, zaś doktorat i profesurę „belwederską” w Instytucie Historii PAN. Jest autorem ponad 350 prac, publikowanych w kilkunastu krajach ( kilka książek przetłumaczono w Niemczech i w Czechach ), członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, członkiem honorowym Czeskiego Towarzystwa Historycznego, posiadaczem najwyższego czeskiego odznaczenia naukowego Medalu Franciszka Palackiego. Brał udział w konferencjach i wykładał m. in. w Australii, Republice Południowej Afryki, Brazylii, Puerto Rico, Nowej Zelandii, USA, Tasmanii, Chinach oraz w wielu krajach europejskich. W swych badaniach skupia się na dziejach Europy Środkowej późniejszego średniowiecza, a także na historii geografii i kartografii.

Wiek XIII obfituje w bohaterów i zdrajców, pogańskie najazdy i wojny domowe. Pojawiają się wtedy postacie święte i przewrotne, heroiczni obrońcy cywilizacji i tchórze uciekający z pola walki. Na dworach książęcych ozywa wspomnienie dawnej świetności a wśród przeciętnych władców pojawiają się też wybitni wodzowie. Rozbicie monarchii piastowskiej osiąga swe apogeum, ale myśl o „koronie” zaczyna budzić się w umysłach książąt i możnych. Na tle tych wydarzeń wyraźnie odciskają się sylwetki piastowskich władców. Jednym z nich był książę Mazowsza, Siemowit I. Opisując jego życie i okres panowania, autor zaprasza czytelników w podróż po XIII-wiecznym Mazowszu. Sąsiedztwo Litwy, Jaćwięży i Zakonu Krzyżackiego czyniło z tej ziemi niezwykle niestabilny politycznie obszar. Tym ciekawiej rysują się dzieje relacji bohatera książki tak z sąsiadami, jak z rodzonym bratem, ambitnym księciem Kujaw. W trakcie lektury Czytelnik odwiedzi nie tylko gród w Krakowie, gdzie weźmie udział w uroczystościach kanonizacyjnych św. Stanisława. Przyjdzie mu również zagłębić się w dzikie puszcze Jaćwięży, pełne zdradliwych bagien i groźnych wojowników. Historia Siemowita pełna jest nieoczekiwanych sojuszy, zwrotów akcji oraz zdrad, a jej zakończenie z pewnością zaskoczy Czytelnika.

Kolejny, drugi tom serii Materiały do dziejów Oficyny Poetów i Malarzy prezentuje korespondencję Szymona Laksa z Krystyną i Czesławem Bednarczykami. Na wspomnianą korespondencję składają się 333 listy oraz 3 załączniki do niezachowanych listów Krystyny Bednarczyk do Szymona Laksa. Materiały są nieocenionym źródłem poznania polskiego życia emigracyjnego w XX wieku.

Książka poświęcona została postaci, twórczości i teoriom Richarda Wagnera oraz ich związkom z kulturą XIX-XXI w., a zwłaszcza artystycznemu rezonansowi, jaki wywołały one w dziełach literackich, w teatrze, malarstwie, filmie, operze, filozofii, niekiedy nawet prowokując reakcje obyczajowe i polityczne. Składające się na tę książkę 11 rozdziałów to studia przypadków omawiające różne formy wagneryzmu: fascynację biografią kompozytora, gatunki literackie inspirowane jego twórczością, wielkie mity, których był popularyzatorem oraz okoliczności jego oszałamiającej kariery. Głównym obiektem zainteresowania jest wagneryzm polski, potraktowany jednak w perspektywie komparatystycznej, na tle dobranych porównawczo przypadków tego zjawiska pojawiających się w literaturze i sztuce europejskiej, a niekiedy także światowej.

Książka opowiada o losach niewielkiej grupy zawodowej lekarzy weterynarii aktywnych zawodowo w 1939 r. Poznajemy biografie ludzi niezwykłych, patriotycznych i bohaterskich, których postawy są godne naśladowania.

Dziennik ks. Stanisława Gabańskiego jest wyjątkowym źródłem. Zapiski młodego kleryka przybliżają współczesnemu odbiorcy czasy nieodległe, ale diametralnie różne od obecnej rzeczywistości. Są z jednej strony świadectwem dojrzewającego powołania do służby duszpasterskiej z drugiej sprzeciwu wobec łamiącej sumienia machiny komunistycznego państwa. Galeria postaci i miejsc poszerza wiedzę o Polsce dekady lat 60. Miłośnicy historii regionalnej znajdą w książce dla siebie wiele ciekawych relacji. Rodzinna Ziemia szerzyńska, widziana oczami młodego kapłana jest miejscem, do którego chce się powracać. Dziennik opracowany został i poprzedzony wstępem Józefa Mareckiego, a książka ukazała się w ramach Centralnego projektu badawczego IPN „Władze wobec kościołów i związków wyznaniowych w Polsce 1944-1989.

Wacław FELCZAK (1916-1993) – historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, wybitny specjalista w zakresie historii Węgier, Europy Środkowej i Słowiańszczyzny południowej w XIX i XX wieku, wielki patriota, legendarny szef kurierów tatrzańskich, bohater walki o niepodległość Polski w okresie II wojny światowej i powojennym. Współpatron Nagrody im. Wacława Felczaka i Henryka Wereszyckiego, przyznawanej przez PTH Oddział w Krakowie i Wydział Historyczny UJ za najlepszą książkę dotyczącą dziejów Europy Środkowej w XIX i XX w. Jest autorem wielu prac, cenionych i uznawanych również za granica, wśród nich znakomitych syntez historii Węgier (2 wydania) i Jugosławii (wraz z T. Wasilewskim), studiów poświęconych węgierskiej polityce narodowościowej w XIX w. i ugodzie węgiersko-chorwackiej z 1868 r. Wszystkie prace Wacława Felczaka cechuje dogłębna i wnikliwa analiza źródeł. Potrafił w nich zdobyć się zawsze na wolną od wszelkich uprzedzeń i skrzywień ocenę zagadnień narodowościowych w Europie Środkowej i na Bałkanach w XIX w. W swoich pracach Wacław Felczak ukazał także role i wysiłki Polaków mające na celu pogodzenie Węgrów ze Słowianami w XIX w., jak również zaangażowanie i wkład polskiej emigracji, ściślej obozu ks. Adama J. Czartoryskiego, w powstanie programu jugosłowiańskiej polityki Serbii w latach czterdziestych XIX w. Zabiegi te, jak podkreślał Wacław Felczak, stanowią chlubną kartę w dziejach polskiej aktywności politycznej w Europie Środkowej i na Bałkanach w XIX w.