Czyżewski Marek

"Dyskurs elit symbolicznych. Próba diagnozy" zawiera czternaście rozpraw analizujących różne formy debaty publicznej inicjowane i prowadzone przez przedstawicieli elit symbolicznych, tj. ekspertów, publicystów, dziennikarzy, redaktorów, pisarzy, autorów podręczników szkolnych, duchownych, naukowców, ludzie biznesu, intelektualistów oraz występujących w środkach masowego przekazu polityków. Autorów interesuje sposób ustalania porządku i hierarchii w obszarze znaczeń, symboli i wartości - badają tę kwestię posługując się instrumentarium interdyscyplinarnej analizy dyskursu. Analizując współczesny dyskurs publiczny, autorzy jednocześnie pytają o przeobrażenia i obecną rolę inteligencji jako warstwy społecznej tradycyjnie pełniącej ważną funkcję w procesie komunikacji społecznej. W przekonaniu autorów tej książki to instrumentarium jest szczególnie przydatne, gdy przedmiotem badawczego zainteresowania ma być kondycja współczesnego życia publicznego, ściśle związana ze swoistymi cechami komunikowania medialnego. Szczególną uwagę autorzy zwracają na ustalenia dotyczące reguł debat publicznych, zawartości przekazów medialnych, mechanizmów kształtowania dyskursu publicznego, społecznej konstrukcji rzeczywistości, sposobów przedstawiania w mediach wydarzeń i problemów społecznych czy wpływu dyskursu medialnego na opinię publiczną. Badania kondycji dyskursu elit symbolicznych przedstawione w tej publikacji stanowią ważny wkład w analizę i ocenę znacznie szerszych i powszechnie uznawanych za kluczowe pól problemowych, takich jak przestrzeń publiczna, demokracja, kultura, władza, prawda i wolność. Badając powyższe zjawiska autorzy unikają zarówno ich demonizacji, jak i afirmatywnego oklaskiwania. Choć kondycja dyskursu elit symbolicznych wyłaniająca się z tego zbioru nie napawa optymizmem, warto się o nią spierać i szukać środków naprawczych w samym obszarze komunikowania publicznego. "Dyskurs elit symbolicznych. Próba diagnozy" stanowi krok w tym kierunku. Autorzy artykułów: Kamilla Biskupska, Tomasz Bogołębski, Paweł Ciołkiewicz, Marek Czyżewski, Anna Duszak, Karol Franczak, Tomasz Krakowiak, Cyprian Mielczarski, Lech M. Nijakowski, Magdalena Nowicka, Jacek Paczesny, Tomasz Piekot, Jerzy Stachowiak, Paweł Tomanek Odbiorcy: Książka przeznaczona jest dla osób studiujących i badających komunikowanie społeczne i kondycję współczesnego społeczeństwa polskiego - zwłaszcza dla socjologów, lingwistów, politologów, antropologów.

Celem publikacji jest zaakcentowanie historyczności dyskursu publicznego w Polsce (cezurę stanowią lata 1945–2015) oraz pokazanie zarówno jego ciągłości, jak przemian. Szczególna uwaga jest zwrócona na kondycję i kulturę komunikowania się jako kluczowego elementu demokracji. Intencją autorów jest pokazanie najważniejszych tendencji, prowadzących do okresowego nadawania i odbierania ważności określonym kwestiom, mediom, uczestnikom publicznych debat, gatunkom wypowiedzi i sposobom wypowiadania się w ramach wybranych obszarów problemowych. Analizy wybranych tekstów publicznych powstały z zastosowaniem różnych metod badawczych. Autorzy stosują w swoich badaniach różnorodne podejścia: od analizy korpusowej po analizę retoryczną, od narracyjnej analizy struktur dyskursywnych po analizę mediatyzacji pamięci historycznej. Dobór problematyki odzwierciedla wielowątkowość komunikowania publicznego i to, że sama sfera publiczna obejmuje wiele dziedzin: stricte polityczną (oficjalne przemówienia przywódców politycznych, dokumenty prawne), obszar pośredni (teksty tworzone przez elity symboliczne, np. opisy koncepcji artystycznych, publicystyka tworzona przez intelektualistów itd.) oraz teksty „masowe” (np. artykuły prasowe dotyczące obchodów świąt czy rocznic, mody czy ekologii). W jednej publikacji nie jest możliwe przedstawienie wszystkich zagadnień ważnych w polskim dyskursie publicznym w okresie po II wojnie światowej. Zabrakło tak oczywistych tematów jak kwestie gospodarcze, wychowanie i edukacja, samorządność na poziomie lokalnym, ochrona zdrowia czy starzenie się społeczeństwa. Książka powinna cieszyć się zainteresowanie wszystkich interesujących się debatą publiczną w Polsce i jej historycznymi odsłonami.