Majewski Piotr M.

Nowa książka autora Kiedy wybuchnie wojna? oraz Niech sobie nie myślą, że jesteśmy kolaborantami! Dlaczego jednostki i społeczeństwa kolaborują? Czym kolaboracja różni się od zdrady? Co powoduje, że niektóre przypadki kolaboracji są rozgrzeszane, a inne potępiane przez otoczenie? Jak upowszechnienie się nacjonalizmu i państw narodowych wpłynęło na postrzeganie tego zjawiska? Po sukcesie książek o Protektoracie Czech i Moraw, Piotr M. Majewski tym razem przygląda się zjawisku kolaboracji. Omawiając jego specyficzne cechy, formy i uwarunkowania, autor pokazuje jak kontekst historyczny wpływa na ocenę konkretnych przypadków współpracy z wrogiem. Swoje dociekania ilustruje przykładami z historii Polski i Europy.

Choć użyte w tytule zdanie przypisywane premierowi utworzonego przez Hitlera Protektoratu Czech i Moraw niemal na pewno ma charakter apokryficzny, to znakomicie oddaje dylematy, przed którymi stanęli Czesi pod niemieckim protektoratem, lawirujący między współpracą z III Rzeszą a patriotyzmem. Ujmując rzecz w największym skrócie, to historia ludzi, którzy zdecydowali się dać przeciwnikowi palec, a później przydarzyło im się to, przed czym przestrzega popularne porzekadło. Kontynuacja wielokrotnie nagradzanej książki Kiedy wybuchnie wojna? 1938. Studium kryzysu (Finał Nike 2020, Nagroda im. Jerzego Giedroycia, Nagroda Klio 2019).

Brudne intrygi polityczne, wielkie spektakle propagandowe, zawiła walka wywiadów i perfidne kampanie prowadzone na łamach prasy. Takiej książki o kryzysie monachijskim z 1938 roku jeszcze nie było. Autor przedstawia modelowy przypadek sytuacji, gdy w imię ratowania pokoju Europa uczyniła milowy krok w kierunku katastrofalnej wojny.

O świecie, w którym przyszło nam żyć, opowiada się w najrozmaitszy sposób. Wśród różnych konkurencyjnych opowieści o naszym jednostkowym i zbiorowym losie jedną z najważniejszych jest ta, która dotyczy naszej tożsamości. Jeśli nawet nie wiemy, kim w istocie jesteśmy, staramy się poszukiwać naszych korzeni, wierząc, że przeszłość w jakiś sposób wytłumaczy teraźniejszość. Tym samym to pamięć staje się najważniejszym źródłem inspiracji dla podmiotowej trajektorii własnego życia. A co, jeśli z podobnych, adaptacyjnych ze swej natury poszukiwań, zaczyna się czynić oficjalną ideologię narodową, a więc podstawowy budulec wyobrażenia wspólnoty, oparty na pamięci odległej, mitycznej przeszłości? To przypadek niepodległej od niedawna Macedonii, w fascynujący sposób analizowany w tej książce. Piotr Majewski w brawurowy sposób rekonstruuje, krok po kroku „geologię narodu macedońskiego”, wychodzącą z założenia, że nie kto inny, jak Aleksander Macedoński był pierwszym, wzorcowym obywatelem i prawodawcą współczesnych Macedończyków. To dzięki niemu przechowała się etniczna tożsamość, przez wieki skryta pod obcymi warstwami kulturowymi i językowymi. Dzisiaj można do niej powrócić – zarówno w koncepcji państwa, oficjalnej historii, perswazji edukacyjnej, a nawet popkulturze. Niemożliwe? Przeczytajcie Państwo uważnie to, co napisał autor, a wówczas lepiej zrozumiecie, dlaczego pojęcie narodu i nieodłączny odeń nacjonalizm, nawet najbardziej archaiczny, tak świetnie mają się w drugiej dekadzie XXI wieku. prof. Wojciech J. Burszta Piotr Majewski – kulturoznawca i socjolog. Ukończył studium doktoranckie w Instytucie Slawistyki PAN. W latach 2007-2009 stypendysta Prezesa Polskiej Akademii Nauk. Pracuje jako adiunkt w Instytucie Kultury i Komunikowania w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej oraz w Instytucie Badań Przestrzeni Publicznej przy Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Zainteresowania naukowe: antropologia miasta, antropologia Ziem Odzyskanych, antropologia sportu oraz problematyka etniczności i nacjonalizmu.

Druga wojna światowa ściągnęła na Warszawę prawdziwy kataklizm. Niemcy w 1939 i zwłaszcza 1944 roku doszczętnie zniszczyli lewobrzeżną część miasta. W gruzach legły rezydencje z Zamkiem Królewskim na czele, kościoły, gmachy publiczne, domy prywatne. Niektóre rejony miasta, jak teren getta, zostały niemalże zrównane z ziemią. Przed ludźmi usiłującymi tchnąć życie w to zbiorowisko ruin stanął problem, czy i jak odbudować substancję zabytkową. Część architektów pragnęła przywrócić fragmenty dawnej Warszawy, takie jak Stare Miasto, inni chcieli wykorzystać wojenną destrukcję do stworzenia miasta nowoczesnego. Na te spory nakładała się presja władz komunistycznych, które odcinały się od tradycji i coraz mocniej narzucały socrealistyczne wzorce sowieckie.

Książka wpisuje się w nurt badań nad szeroko pojętymi polsko-francuskimi zależnościami kulturowymi i relacjami artystycznymi. W planie szczegółowym podej-uje analizę bezprecedensowego po II wojnie światowej przepływu – będącego następstwem politycznej odwilży – dzieł sztuki, wystaw i samych artystów polskich nad Sekwanę, który w „stolicy sztuki” postrzegany był jako la vague polonaise – polska fala. „Zasługą Autora jest charakterystyka złożoności «logiki sytuacji» – mit Paryża jako centrum sztuki oraz nowoczesności był nadal ważny i odznaczał się niesłabnącą żywotnością, lecz istotnej zmianie uległa przecież kondycja polskich artystów, odciętych właściwie od świata Zachodu po '48 roku «żelazną kurtyną». […] Czytelnik otrzymuje książkę ważną, chwilami fascynującą, podejmującą tu i ówdzie polemikę z nazbyt utrwalonymi stereotypami. Rzeczowość historycznej narracji i umiejętność stopienia jej z oceną polskich przedsięwzięć w środowisku tak wymagającym i kosmopolitycznym, jakim nadal był Paryż w omawianym okresie, sprawiają, że mamy przed oczyma w rzeczy samej rozległą panoramę jednego z najważniejszych aspektów relacji Polski z Zachodem w II połowie XX stulecia”. Z recenzji prof. dra hab. Ryszarda Kasperowicza

Rap w służbie narodu to opowieść o popnacjonalizmie w rytmach hip-hopu. Piotr Majewski ujmuje węzłowe problemy współczesności – powstające na styku kultury popularnej, władzy, przestrzeni symboli i bitew o tożsamość – w sposób intelektualnie frapujący, a zarazem atrakcyjny czytelniczo. prof. Mariusz Czubaj (…) Przyglądając się „tożsamościowemu” rapowi Piotr Majewski zdołał napisać książkę o najważniejszych wyborach i konfliktach polskiego społeczeństwa w ogóle. W dobie polaryzacji stanowisk i radykalizacji konfliktu, a także swoistej głuchoty na każdą wyważoną opinię, książka Majewskiego stanowi głos mocno odmienny. Autor nie przyjmuje oczywiście żadnego pozytywistycznego ideału „neutralności”, który kłóciłby się zresztą z jego Gramsciańskimi założeniami. Dobrze widoczne jest jego nastawienie emancypacyjne. Postępuje jednak wedle zasady „zrozum, zanim osądzisz”, starając się ukazać całą komplikację polskiej sytuacji. Nie tylko więc ze względów naukowych, lecz także z racji społecznych jest to książka bardzo cenna dla każdego, kto chciałby zrozumieć, co się dzisiaj właściwie dzieje z polskim społeczeństwem. z recenzji prof. Krzysztofa Moraczewskiego Piotr Majewski – doktor, kulturoznawca i socjolog, adiunkt w Katedrze Kulturoznawstwa SWPS Uniwersytetu Humanistycznospołecznego. Naukowo zajmuje się antropologią oporu, antropologią sportu, socjologią muzyki popularnej oraz problematyką etniczności i nacjonalizmu. Autor książki Re-konstrukcje narodu. Odwieczna Macedonia powstaje w XXI wieku (2013), współautor monografii Być narodem? Ślązacy o Śląsku (2012), Historia mówiona polskiego kulturoznawstwa (2017), Naród w szkole. Historia i nacjonalizm w polskiej edukacji szkolnej (2019) oraz ponad trzydziestu artykułów opublikowanych w polskich i międzynarodowych czasopismach naukowych.

Azja to obszar wciąż odkrywany od nowa, stanowiący obiekt zainteresowań wielu badaczy. Naukowców fascynują jego historia, kultura, polityka czy też możliwość czerpania a tamtejszych wzorców. Książka, którą trzymacie Państwo w rękach to rezultat połączonych wysiłków historyka, politologa i absolwenta stosunków międzynarodowych. Autorzy podjęli próbę ukazania Azji z różnych punktów widzenia, nawiązując przy tym do swoich zainteresowań badawczych. W ten sposób powstała monografia, która udowadnia, że podejmując wspólny wysiłek, naukowcy są w stanie stworzyć spójną i wartościową pozycję niezależnie od dzielących ich różnic.

Na przykładzie Zamku Królewskiego w Warszawie, Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku czy Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów Piotr Majewski ukazuje funkcjonowanie instytucji kultury w Polsce ? przede wszystkim muzeów, zarówno w ujęciu historycznym, jak i współczesnym. Jak napisała recenzentka pracy, Dorota Januszewska-Folga, padają tu pytania: „o status muzeum, status pojęcia zabytku, o identyfikację oryginalności w przestrzeni, której historyczna ciągłość została wielokrotnie zerwana lub naruszona przez wydarzenia: wojnę, doktryny polityczne, zanik społecznej wrażliwości, przewłaszczenia majątkowe. To bardzo ciekawe ujęcie: relacja między władzą a architekturą, doktryną i odbiorem sztuki, sensem istnienia instytucji muzealnej a sposobem realizacji programu i charakterem kolekcji.” Autor, dr hab. Piotr Majewski, prof. UKSW to historyk, muzealnik, nauczyciel akademicki. Ukończył Wydział Historyczny i Podyplomowe Studium Muzealnicze Uniwersytetu Warszawskiego. W l. 1995– 2009 pracował w Zamku Królewskim w Warszawie, m.in. jako kurator Ośrodka Badań Historycznych. W l. 2009?2011 zastępca dyrektora Departamentu Dziedzictwa Kulturowego w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, następnie współtwórca i dyrektor Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów oraz redaktor naczelny rocznika „Muzealnictwo”. Autor artykułów naukowych i popularnonaukowych, recenzji, scenariuszy wystaw i filmów dokumentalnych oraz monografii (m.in. „Czas końca, czas początku. Architektura i urbanistyka Warszawy historycznej 1939–1956”, Bellona, Warszawa 2018).