Mazur Zbigniew

Zbigniew Mazur, Droga Niemiec do zjednoczenia wewnętrznego, Studium Niemcoznawcze nr 94, ISBN 978-83-61736-50-9, streszczenie w j. angielskim, Poznań 2015, 240 ss. Rozpad systemu politycznego NRD połączony z katastrofalną sytuacją gospodarczą otworzył jesienią 1989 r. perspektywę niemieckiej jedności państwowej. Jednak kwestia podziału czy jedności Niemiec, ze względu na duże znaczenie dla układu sił między Wschodem a Zachodem, nie mogła być pozostawiona jedynie obu państwom niemieckim. Autor z wielkim znawstwem przedmiotu ukazuje bankructwo koncepcji enerdowskiego socjalizmu, realizowanego pod kierunkiem partii komunistycznej SED, w obliczu rewolucyjnych zmian systemowych w ZSRR (pierestrojka) i pojawiającej się w ich następstwie presji zmian ustrojowych w państwach socjalistycznych, w szczególności w Polsce. Nie zapobiegły temu wysiłki partyjnych reformatorów, dążących do ocalenia socjalistycznej NRD i sanacji gospodarki. Także społeczeństwo enerdowskie, mimo powszechnej kontroli i inwigilacji, podejmuje próbę wyzwolenia się z rzeczywistości państwa policyjnego. Niepokojom społecznym, które miały doprowadzić do zmian systemowych, towarzyszy wzmożona migracja do RFN. Symboliczne „obalenie muru” stworzyło realną i niepowtarzalną możliwość zjednoczenia obydwu państw niemieckich na drodze ich połączenia za zgodą mocarstw odpowiedzialnych za Niemcy jako całość. O sposobie i tempie połączenia Republiki Federalnej Niemiec i Niemieckiej Republiki Demokratycznej, a więc o zjednoczeniu wewnętrznym, decydowali wyłącznie Niemcy. Jednakże od momentu, gdy stało się jasne, że powstały ku temu warunki, wewnętrzny proces zjednoczeniowy wyznacza RFN. Niniejsza publikacja dopełnia wiedzę o wątpliwościach, sporach i trudnościach decyzyjnych towarzyszących temu procesowi, wynikających z konfrontacji odmiennych koncepcji niemieckiej jedności w obydwu państwach niemieckich

Studium niemcoznawcze nr 89 streszczenie w języku angielskim Książka, będąca IV tomem serii wydawniczej Instytutu Zachodniego związanej z 20-leciem zjednoczenia Niemiec, jest próbą analizy tych kwestii w relacjach polsko-niemieckich, które wzbudzały najwięcej kontrowersji, o tyle bardziej interesującą, że w przyjętej przez autorów perspektywie badawczej znalazła się polityka Republiki Federalnej Niemiec wobec Polski. Wzrost znaczenia RFN na arenie międzynarodowej po zjednoczeniu i związany z tym charakter działania w odniesieniu do integracji europejskiej, jak i budowy systemu bezpieczeństwa dla całej Europy musiał bowiem wpłynąć także na kształt polsko-niemieckiego sąsiedztwa i współżycia. Praca składa się z trzech części poruszających różne aspekty relacji na linii Bonn/Berlin-Warszawa, tworzących jednak komplementarny obraz polityki Niemiec wobec Polski w latach 1990-2010. Na podstawie nowych, nieznanych dotąd materiałów przedstawiony został przełomowy dla Niemiec okres jednoczenia, stosunek Polski do perspektywy połączenia się obu państw niemieckich i problemy związane z przygotowaniem traktatu granicznego, a także trudne negocjacje nad układem o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. Obszernie omówiono również proces zbliżania Polski do struktur UE, a zwłaszcza zabiegi mające na celu jego zdynamizowanie z poparciem Niemiec. Dużo miejsca poświęcono też współpracy polsko-niemieckiej w Unii Europejskiej po 2004 r., niewolnej od zakłóceń, szczególnie w latach 2005-2007. Na tle poszukiwania przez państwa europejskie nowej strategii bezpieczeństwa europejskiego i transatlantyckiego po upadku systemu komunistycznego zanalizowana została polityka Niemiec w tym zakresie – dążenie do objęcie systemem bezpieczeństwa państw Europy Środkowo-Wschodniej i będące jego konsekwencją wsparcie dla Polski w jej aspiracjach do członkostwa w NATO.