Andrzej Wojtaszak

Współczesne myślenie o koncepcjach liberalnych napotyka na wiele barier wynikających z samej interpretacji liberalizmu. Dla historyka idei politycznej liberalizm jest pojęciem bardzo szerokim, możemy mówić, że jest swoistym zbiorem różnorodnych idei. Nietrudno również zauważyć, że liberalizm, jak każdy z tradycyjnych nurtów w myśli politycznej, podlegał przeobrażeniom wynikającym ze zmian społecznych, gospodarczych czy cywilizacyjnych. Procesy te przebiegały niejednorodnie w państwach europejskich i Stanach Zjednoczonych, miały zupełnie inny charakter nie tylko ze względu na przeszłość historyczną, ale – co jest bardziej widoczne – także na znaczenie idei liberalnych w rozwoju współczesnych koncepcji politycznych. Pamiętajmy, że w świadomości przeciętnego Amerykanina koncepcje liberalne mają lewicowy charakter, podczas gdy Europejczykowi kojarzą się z politycznymi wizjami centro-prawicowymi czy wręcz prawicowymi. Idee liberalne, szczególnie w obszarach demokracji i ekonomii, przenikały do innych koncepcji funkcjonujących w doktrynach i myśli politycznej. Ze wstępu

Prezentowana monografia jest szeroką analizą związków i relacji zachodzących między politykami i elitami Wojska Polskiego w latach 1935–1939. Przedstawiono w niej zmiany w korpusie generalskim na tle ewolucji koncepcji militarnej i przygotowania Polski do wojny. Analizę zmian w polskich elitach władzy po śmierci Józefa Piłsudskiego przeprowadzono z perspektywy politologiczno-historycznej, uwzględniając mechanizmy powstawania politycznego zaplecza oraz prób tworzenia kultu marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza. Podtytuł pracy – Analiza grupy funkcjonalno-dyspozycyjnej – wskazuje na zakres prowadzonych badań, które obejmują także nauki społeczne (nauki o polityce i nauki o bezpieczeństwie). Oparto je na specyficznych cechach członków elity (grupy funkcjonalno-decyzyjnej), która może być przyjęta także przy badaniu generalicji okresu ostatnich czterech lat dwudziestolecia międzywojennego. Analizie poddano kształt korpusu generalskiego w okresie dowodzenia Wojskiem Polskim przez marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza, pełniącego funkcję generalnego inspektora sił zbrojnych, który stanął przed wielkim dylematem związanym z przygotowaniem Wojska Polskiego do wojny. Ostatnie lata II Rzeczypospolitej to czasy, w których istotną rolę odgrywało rosnące zagrożenie wojenne. Polska była pierwszym krajem, który przeciwstawił się agresji ze strony III Rzeszy, a jak się wkrótce okazało, również Związku Sowieckiego. W końcowej części pracy przedstawiono tragiczne losy wojenne i powojenne generalicji, które były następstwem sytuacji politycznej, w jakiej znalazła się Polska po 1945 roku, będące rezultatem podziału Europy na dwie strefy wpływów.

Myśl polityczna stanowi jeden z elementów życia politycznego, wpływający na świadomość obywateli i bezsprzecznie, jak podkreślał Edward Olszewski, „obejmuje te przejawy aktywności intelektualnej, które mają bezpośrednie odniesienie do polityki. Obejmuje idee dotyczące człowieka jako istoty politycznej, jego miejsca w systemie politycznym, wyobrażeń odnoszących się do organizacji społeczeństwa, państwa, prawa, roli jednostek, dróg przeobrażeń społeczeństwa, polityki i jej związków z innymi dziedzinami życia społecznego, ekonomicznego, intelektualnego. Rozwiniętą formą myśli politycznej są ideologie i doktryny polityczne” Słowo „ideologia” ma grecką etymologię od dwóch wyrazów: idea – „idea”, „wyobrażenie” oraz logos – „słowo”, „nauka”. Sam termin jest różnie objaśniany i nie posiada jedno[1]znacznej definicji. Tomasz Żyro, powołujący się na Mostafę Rejaiego, zaproponował zwrócenie uwagi na dualizm znaczenia ideologii: 1. Jako pojęcie; 2. Jako doktryna polityczna. Z punktu widzenia nauk o polityce bardziej interesujące jest oczywiście drugie ujęcie. Prezentowana książka jest efektem wieloletnich prac prowadzonych przez auto[1]rów. Zapoczątkowały je – wspólnego autorstwa – dwa wydania monografii Ideei doktryny polityczne XX wieku. Wybór, cz. I (wyd. I – 2003, wyd. II rozszerzone i zmienione – 2006). Również wspólnie autorzy przygotowali monografię pt. Od liberalizmu klasycznego do współczesnych koncepcji liberalnych. Wybrane problemy (2018). Ważnym elementem studiów nad myślą polityczną był dwutomowy zbiór monografii pod redakcją Andrzeja Wojtaszaka pt. Myśl polityczna w XX i XXI wieku. Wybrane zagadnienia, t. I: Teoria – Historia – Współczesność, t. II: Wokół polskiej myśli politycznej (2015) oraz praca: Współczesne ruchy społeczne w dobie globalizacji (2014) czy współredagowana przez Dariusza Wybranowskiego z innymi autorami monografia zbiorowa: Komunizm i jego oblicza. Wybór problemów (2015). Ze wstępu