Menu

Estera Żeromska

Japoński teatr nowoczesny. Od kabuki do shinpa, czyli kłopoty z realizmem jest kontynuacją trzech wcześniejszych książek (Maska na japońskiej scenie. Od pradziejów do powstania teatru nō. Historia japońskiej maski i związanej z nią tradycji widowiskowej; Japoński teatr klasyczny. Korzenie i metamorfozy. T. 1: Nō, kyōgen. T. 2: Kabuki, bunraku), a zarazem rozbudowanym wprowadzeniem do kolejnego tomu pt. Japoński teatr nowoczesny. Shinpa, shingeki. Autorka przedstawia szereg skonfrontowanych z rozumowaniem zachodnim, rozproszonych dotychczas w wypowiedziach myślicieli, twórców i badaczy różnych epok, refleksji o wybranych aspektach i przejawach realizmu w japońskim teatrze, głównie klasycznym (ze szczególnym uwzględnieniem nō i kabuki), a także w integralnie powiązanych z nim literaturze i sztuce. Koncentruje się na odmienności wybranych japońskich i zachodnich koncepcji realizmu oraz wynikających z nich sposobów wyrażania prawdy o świecie. Zwraca zarazem uwagę na wspólnotę uczuć i myśli odległych kulturowo twórców dzieł sztuki, literatury, teatru, a także uświadamia charakter i rozmiar problemów pojawiających się w zapoczątkowanym w drugiej połowie XIX wieku procesie adaptacji zachodniej tradycji teatralnej w Japonii, z którymi borykali się twórcy teatru nowoczesnego shinpa i shingeki. Pięknym dopełnieniem zaprezentowanych idei są drzeworyty (ukiyo-e) skomentowane przez Beatę Romanowicz. Książka może zainteresować znawców kultury japońskiej, teatrologów, literaturoznawców, artystów teatralnych i sztuk plastycznych, a także inne osoby o szerokich zamiłowaniach humanistycznych.
Z długiej historii teatru japońskiego Estera Żeromska wybrała szóstą dekadę XX w. – okres narodzin awangardowego nurtu post-shindeki. Autorka poddaje analizie cechy tradycyjne i nowatorskie teatru, a zwłaszcza dramatu tego nurtu. Eksponując problem czasu, skupia się na motywie „powrotu do przeszłości” – do tradycyjnych japońskich pojęć i odczuć, do znanych symboli i odwołań mitologicznych czy legendarnych. Konstrukcja tej książki jest zwarta i logiczna, a przedstawiona argumentacja – przejrzysta i uładzona. Uwagę zwraca literackie piękno języka, które sprawia, że czytelnik daje się pochłonąć lekturze i z uczuciem miłej antycypacji śledzi tekst do ostatniego zdania Prof. Jolanta Tubielewicz