Jabłoński Marek

Zarządzanie bezpieczeństwem w transporcie kolejowym w ostatnich latach rozwija się szczególnie dynamicznie. Nakłady na doskonalenie kwestii bezpieczeństwa stymulowane są przez oczekiwania społeczne, a także cele polityczne i ekonomiczne. Książka jest źródłem wiedzy niezbędnej do kształtowania dojrzałej kultury bezpieczeństwa w przedsiębiorstwach kolejowych. Analizie poddane w niej zostały m.in.: • istota kultury organizacyjnej w aspekcie kultury bezpieczeństwa • definicje, typy oraz modele kultury bezpieczeństwa w ujęciu teoretycznym • rola czynników ludzkich organizacyjnych w kształtowaniu kultury bezpieczeństwa w transporcie kolejowym • rola kultury bezpieczeństwa w minimalizacji zdarzeń kolejowych i wypadków przy pracy. Dostarcza także czytelnikowi praktycznych narzędzi służących wdrożeniu podstawowych wartości podwyższających jakość zarządzania w zakresie bezpieczeństwa w transporcie kolejowym. Wypełniając lukę w wiedzy w zakresie miejsca i roli kultury bezpieczeństwa oraz czynnika ludzkiego i organizacyjnego w procesach doskonalenia systemów zarządzania bezpieczeństwem w transporcie kolejowym, autorzy wychodzą naprzeciw potrzebom menedżerów przedsiębiorstw kolejowych, a także studentów uczelni technicznych i ekonomicznych kształcących się na kierunkach związanych z kolejnictwem.

Duet autorski, specjalizujący się w problematyce zarządzania bezpieczeństwem w transporcie kolejowym z dużym dorobkiem teoretycznym i praktycznym jest gwarancją wysokiego poziomu naukowego tekstów. Autorzy monografii są ponadto znani z wielu innych publikacji w piśmiennictwie fachowym. Recenzowana monografia dała im możliwość pogłębienia i poszerzenia niektórych zagadnień, a także wprowadzenia do tekstów wielu nowych zagadnień naukowych, dotychczas dość skromnie prezentowanych w piśmiennictwie naukowym poświęconym transportowi kolejowemu. Oceniając całościowo strukturę monografii, a w szczególności zaproponowany jej układ, można stwierdzić, że jest on, co do zasady, prawidłowy z punktu widzenia całego zamierzenia wydawniczego, polegającego na pokazaniu w szczególności odbiorcom z praktyki gospodarczej całego sektora kolejowego, czym powinno być nowoczesne podejście do systemowego zarządzania bezpieczeństwem i procesami utrzymaniowymi w transporcie kolejowym. (...) Autorzy wnieśli bardzo duży, nowatorski wkład własny w przygotowanie poszczególnych fragmentów publikacji. Wobec tego książka ma w bardzo dużym stopniu charakter oryginalnego dzieła naukowego, gdzie w każdej jej części widoczne są elementy własnej twórczości autorów. Dodać można, że w polskiej literaturze przedmiotu nie ma monografii tak obszernej i kompleksowo ujmującej zagadnienia zarządzania bezpieczeństwem i utrzymaniem w transporcie kolejowym. Prof. dr hab. Juliusz Engelhardt, Uniwersytet Szczeciński Cieszę się, że powstała publikacja autorstwa Marka Jabłońskiego oraz Adama Jabłońskiego „Mechanizmy efektywnego zarządzania bezpieczeństwem w transporcie kolejowym", która doskonale wpisuje się w aktualne potrzeby rynku kolejowego, odpowiadając na wiele pytań, jakie stawiają sobie każdego dnia jego uczestnicy. W mojej ocenie praca ta jest kompleksowym źródłem informacji dla specjalistów z dziedziny kolejnictwa. Na szczególną uwagę zasługuje imponująca liczba źródłowych materiałów, wykorzystanych przez autorów oraz czas powstawania opracowania. Dodatkową zaletą tej publikacji jest zawarty w niej materiał dydaktyczno-poglądowy i wiele praktycznych rozwiązań stosowanych przy wdrażaniu systemów zarządzania bezpieczeństwem i systemów zarządzania utrzymaniem, a jej atrakcyjność podnosi zastosowany zrozumiały i czytelny język, co w tego typu opracowaniach nie jest łatwe do osiągnięcia. Wymienione czynniki oraz doświadczenie autorów czynią opisywaną monografię lekturą obowiązkową dla osób zaangażowanych w rozwój systemu zarządzania bezpieczeństwem. Książka stanowi moim zdaniem doskonałe uzupełnienie działań Urzędu Transportu Kolejowego w ramach Akademii UTK, mających na celu zwiększenie świadomości uczestników rynku kolejowego w obszarze systemów zarządzania bezpieczeństwem. To niewątpliwie stanowi kolejny krok na drodze do rozwoju kultury bezpieczeństwa w Polsce. Gratuluję autorom osiągniętego rezultatu, a Państwu życzę przyjemnej lektury. Dr. inż. Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego

Opiniowana monografia (praca) powstała w wyniku teoretycznych i empirycznych pogłębionych badań własnych Autorów, ich wiedzy oraz bogatych doświadczeń projektowych, eksperckich i wdrożeniowych. Miały one decydujący wpływ na charakter naukowy pracy (...). Wybraną w monografii problematykę naukową uważam za aktualną i bardzo interesującą zarówno dla teorii, jak i praktyki zarządzania. W szczególności koncentracja poznawcza i badawcza modelowania biznesowego skupiona na koncepcjach konstrukcji modeli biznesu oraz perspektyw i kierunków ich rozwoju analizowanych i ocenianych z punktu widzenia podejścia strukturalnego, a także celu i intencji zarządczych jest dojrzałym, oryginalnym i interesującym wyborem eksploracji naukowej. Uważam, że w podjętej przez Autorów problematyce badawczej modeli biznesu w obszarze tematycznym zarządzania strategicznego niewiele jest w kraju pogłębionych badań w tym zakresie, tak poprawnie merytorycznie usystematyzowanych oraz transparentnie przedstawionych. Z pełnym przekonaniem stwierdzam, że tematyka pracy jest interesująca, ma duże znaczenie teoretyczne i aplikacyjne, a ujęcie problematyki badawczej jest nowatorskie i oryginalne (...). Na podkreślenie zasługuje szczegółowa eksploracja problematyki modeli biznesu gospodarki cyfrowej obejmująca rozwój modeli biznesu w ekonomii współdzielenia, gospodarce okrężnej oraz analiza wpływu i wykorzystania w modelach biznesu koncepcji dużych zbiorów danych (ang. Big Data). Podkreślić należy, że w eksplorowanym obszarze tematycznym przeprowadzono zarówno badania teoretyczne, jak i empiryczne, stosując przy tym różnorodne podejścia poznawcze i metody badań. Postawione w badaniach problemy są nowe i dotąd słabo zbadane w naukach o zarządzaniu, a w szczególności dotyczy to problematyki modelowania biznesowego w gospodarce cyfrowej. Ten podmiotowy aspekt pracy, jakim jest w tym przypadku gospodarka cyfrowa, nadaje monografii wyraźną orientację autorskich dociekań, analiz i prospektywnych koncepcji. To właśnie zarówno nowatorstwo podjętej tematyki, jak i sam przebieg badań jest z pewnością bardzo istotnym walorem naukowym i poznawczym monografii. Na podkreślenie zasługuje wielowymiarowe podejście badawcze do perspektyw rozwoju modeli biznesu, co uważam za dużą wartość merytoryczną pracy i jej walor oryginalności. Prezentowana przez Autorów tematyka nie była dotąd przedmiotem pogłębionych badań w krajowym dorobku nauk o zarządzaniu, co czyni ją oryginalną oraz interesującą i jednocześnie wypełnia lukę poznawczą. Prof. dr hab. inż. Jan Brzóska Politechnika Śląska

Opiniowana monografia (praca) powstała w wyniku teoretycznych i empirycznych pogłębionych badań własnych Autorów, ich wiedzy oraz bogatych doświadczeń projektowych, eksperckich i wdrożeniowych. Miały one decydujący wpływ na charakter naukowy pracy (...). Wybraną w monografii problematykę naukową uważam za aktualną i bardzo interesującą zarówno dla teorii, jak i praktyki zarządzania. W szczególności koncentracja poznawcza i badawcza modelowania biznesowego skoncentrowana na koncepcjach konstrukcji modeli biznesu oraz perspektyw i kierunków ich rozwoju analizowanych i ocenianych z punktu widzenia podejścia strukturalnego, a także celu i intencji zarządczych jest dojrzałym, oryginalnym i interesującym wyborem eksploracji naukowej. Uważam, że w podjętej przez Autorów problematyce badawczej modeli biznesu w obszarze tematycznym zarządzania strategicznego niewiele jest w kraju pogłębionych badań w tym zakresie, tak poprawnie merytorycznie usystematyzowanych oraz transparentnie przedstawionych. Z pełnym przekonaniem stwierdzam, że tematyka pracy jest interesująca, ma duże znaczenie teoretyczne i aplikacyjne, a ujęcie problematyki badawczej jest nowatorskie i oryginalne (...). Na podkreślenie zasługuje szczegółowa eksploracja problematyki modeli biznesu gospodarki cyfrowej obejmująca rozwój modeli biznesu w ekonomii współdzielenia, gospodarce okrężnej oraz analiza wpływu i wykorzystania w modelach biznesu koncepcji dużych zbiorów danych (ang. Big Data). Podkreślić należy, że w eksplorowanym obszarze tematycznym przeprowadzono zarówno badania teoretyczne, jak i empiryczne, stosując przy tym różnorodne podejścia poznawcze i metody badań. Postawione w badaniach problemy są nowe i dotąd słabo zbadane w naukach o zarządzaniu, a w szczególności dotyczy to problematyki modelowania biznesowego w gospodarce cyfrowej. Ten podmiotowy aspekt pracy, jakim jest w tym przypadku gospodarka cyfrowa nadaje monografii wyraźną orientację autorskich dociekań, analiz i prospektywnych koncepcji. To właśnie nowatorstwo podjętej tematyki, jak i sam przebieg badań jest z pewnością bardzo istotnym walorem naukowym i poznawczym monografii. Na podkreślenie zasługuje wielowymiarowe podejście badawcze do perspektyw rozwoju modeli biznesu, co uważam za dużą wartość merytoryczną pracy i jej walor oryginalności. Prezentowana przez Autorów tematyka nie była dotąd przedmiotem pogłębionych badań w krajowym dorobku nauk o zarządzaniu, co czyni ją oryginalną oraz interesującą i jednocześnie wypełnia lukę poznawczą. Prof. dr hab. inż. Jan Brzóska Politechnika Śląska

W książce przedstawiono założenia teoretyczne i praktyczne efektywnego zarządzania wynikami w projektach inwestycyjnych operatorów systemu dystrybucyjnego. Praca oprócz aspektów czysto teoretycznych ma charakter aplikacyjny i stanowi zbiór wytycznych, sugestii i rekomendacji dla wdrożenia przedmiotowej koncepcji w firmach zajmujących się dystrybucją energii elektrycznej.

W pracy przedstawiono teoretyczne rozważania w zakresie użyteczności Strategicznej Karty Wyników w aspekcie różnych koncepcji zarządzania oraz praktyczne implikacje wynikające z doświadczeń własnych autorów w zakresie wdrożeń tego narzędzia w polskich przedsiębiorstwach. Przedstawiono sześć studiów przypadków implementacji Strategicznej Karty Wyników oraz propozycję możliwości wykorzystania tego narzędzia w badaniach benchmarkingowych. Książka składa się z trzech głównych obszarów tematycznych zapewniających osiągnięcie założenia holistycznego ujęcia problematyki przedmiotu. Obejmuje część teoretyczną, w której wobec założeń źródłowego modelu Strategicznej Karty Wyników opisano te istotne koncepcje zarządzania, które według autorów niniejszej książki mają kluczowe znaczenie dla kompleksowego zrozumienia skomplikowanego narzędzia, jakim jest Strategiczna Karta Wyników. W części drugiej odnoszącej się do praktycznych wniosków, zaleceń i rekomendacji służących praktycznemu wdrożeniu Strategicznej Karty Wyników przedstawiono zalecane przez autorów działania mające wpływ na osiągnięcie sukcesu lub porażki w tym procesie. Trzeci główny zakres pracy obejmuje szczegółowy opis studiów przypadków wdrożeń Strategicznej Karty Wyników w różnych sektorach produkcji oraz usług.

Kompetencje pracownicze to jedno z kluczowych zagadnień nauk o zarządzaniu. Teoretycy i praktycy, jak również klasycy i współcześni badacze zgodnie przyjmują, iż wiodącym czynnikiem rozwoju przedsiębiorstw oraz podnoszenia sprawności zespołowych form organizacji pracy są kompetencje pracownicze, na bazie których członkowie organizacji podejmują decyzje i działania oraz osiągają zamierzone cele. Książka zawiera prezentację najważniejszych klasycznych oraz współczesnych koncepcji i modeli kompetencji pracowniczych w zarządzaniu oraz metodyczne podstawy badania kompetencji pracowniczych. Klasyczna interpretacja kompetencji pracowniczych odpowiada normatywom prekursorów nauk o zarządzaniu, natomiast współczesna ściśle koresponduje z rozwojem nowoczesnych koncepcji i metod zarządzania. W świetle przeprowadzonych rozważań ukazano kapitał intelektualny i samoorganizację, jako odniesienie do zasobów i organizacji pracy współczesnego przedsiębiorstwa. W książce dokonano prezentacji ewolucji roli czynnika ludzkiego organizacji oraz charakterystyki kluczowych obszarów problemowych dotyczących kierowania pracownikami we współczesnej organizacji.

W książce przedstawiono możliwości wykorzystania metodyk zarządzania projektami, a także – w ramach tego podejścia – doświadczeń wynikających z zastosowania rożnych modeli biznesu pochodzących spoza sektora energetycznego na rzecz modeli biznesu operatorów systemy dystrybucyjnego (OSD). Przedmiot badania stanowiły propozycje modeli biznesu, które do bazowego modelu biznesu OSD wnoszą nowe cechy, dające podstawę do budowania innowacyjnych modeli biznesu – szczególnie wobec dynamicznie zachodzących zmian na rynku energetycznym w Polsce, wynikających z rozproszonej generacji i przemian polegających na dwukierunkowym przepływie energii. Podmiotem badań były polskie przedsiębiorstwa z sektora elektroenergetycznego z obszaru dystrybucji, czyli OSD.

W publikacji szeroko opisano zakres i metodykę badań mechanizmów efektywnego zarządzania bocznicami kolejowymi, jak również zagadnienia dotyczące wysokiej efektywności w zarządzaniu złożonymi obiektami technicznymi. Uwzględniono zagadnienia zarządzania projektami oraz zarządzanie procesami, problematykę zarządzania inwestycyjnego, a także kwestię modeli biznesu złożonych obiektów technicznych, jakimi są bocznice kolejowe. Zaprezentowane zostały aspekty prawne, których charakterystyka jest niezbędna dla pełnego zrozumienia pracy bocznic kolejowych, kwestie utrzymania oczekiwanego poziomu bezpieczeństwa na bocznicach kolejowych, jak również proces uzyskiwania świadectwa bezpieczeństwa bocznic kolejowych oraz wymaganą do stosowania dokumentację pracy bocznic kolejowych. W książce przedstawiono szereg rozwiązań, które określają zakres praktycznych analiz służących doskonaleniu efektywności pracy bocznic kolejowych oraz zawarto użyteczne dla menedżerów bocznic kolejowych rozwiązania praktyczne i propozycje podejścia do doskonalenia efektywności pracy bocznic kolejowych, a także zaprezentowano autorską metodykę zarządzania projektami poprawy efektywności pracy bocznic kolejowych. W Polsce, pomimo istotnego znaczenia bocznic w łańcuchach dostaw, poświęcono im niewiele miejsca w publikacjach naukowych. Podjęcie przez Autorów badań nad efektywnym zarządzaniem tymi złożonymi obiektami technicznymi należy uznać jako uzasadnione. Monografia wypełnia w znacznym stopniu istniejącą lukę zarówno w aspekcie rozważań teoretycznych, jak i aplikacyjnych. (...) Zaprezentowana koncepcja może stanowić punkt wyjścia do dalszych rozważań nad metodami i instrumentami doskonalenia efektywności pracy bocznic kolejowych. (...) Autorska koncepcja doskonalenia efektywności bocznic kolejowych na tle uwarunkowań endogenicznych i egzogenicznych stanowi istotny wkład do teorii nauk o zarządzaniu i jakości oraz inżynierii lądowej i transportu. (...) Z recenzji dr hab. Tadeusza Dyra, prof. nadzw. Uniwersytetu Technologiczno-Humanistycznego im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu

„Przedstawiona do recenzji książka stanowi spójne dzieło (...). Praca ta wypełnia według autorów lukę wiedzy w zakresie miejsca i roli kultury bezpieczeństwa oraz czynnika ludzkiego i organizacyjnego w procesach doskonalenia systemów zarządzania bezpieczeństwem w transporcie kolejowym i trudno się w tym miejscu nie zgodzić z autorami. Monografia ta powinna pomóc menadżerom w podwyższaniu jakości zarządzania przedsiębiorstwami kolejowymi. Może też stanowić lekturę rozszerzającą wiedzę studentów uczelni technicznych i ekonomicznych kształcących się na kierunkach kolejowych. (...) W przedstawionej do oceny pracy można dostrzec warsztat doświadczalny, oryginalny i twórczy, ale również teoretyczny, odtwórczy. Przygotowane opracowanie, dzięki nagromadzeniu materiału badawczego i źródłowego, umożliwia samodzielne studia w zakresie omawianych zagadnień. (...) Najważniejszym zagadnieniem jest przedstawienie autorskiego modelu kształtowania kultury bezpieczeństwa w transporcie kolejowym oraz autorskiego modelu pomiaru kultury bezpieczeństwa. (...) Konkludując, należy uznać, że przedstawiony do oceny materiał w postaci monografii jest ciekawy i może stanowić wskazówkę do dalszych prac naukowo-badawczych". dr hab. inż. Jakub Młyńczak, prof. PŚ, Katedra Transportu Kolejowego, Wydział Transportu i Inżynierii Lotniczej, Politechniki Śląskiej „Bezpieczeństwo polskiego transportu kolejowego jest wartością nadrzędną - kluczowym warunkiem zrównoważonego rozwoju branży kolejowej. Nie ma mowy o bezpieczeństwie bez świadomości kultury bezpieczeństwa w każdej organizacji, a w konsekwencji - w całym systemie kolejowym. Co istotne, kultura bezpieczeństwa wraz z wejściem w życie przepisów IV Pakietu Kolejowego staje się też wymogiem prawnym stawianym przedsiębiorstwom kolejowym. Filarem kultury bezpieczeństwa jest m.in. proaktywne podejście do kwestii bezpieczeństwa. Takie podejście opiera się na właściwie stosowanym procesie zarządzania ryzykiem, w tym wykorzystywaniu wiedzy i kompetencji do identyfikowania zagrożeń i wdrażaniu adekwatnych środków kontroli ryzyka. W tym aspekcie tak istotny staje się wpływ czynnika ludzkiego i organizacyjnego w budowaniu znaczenia kultury bezpieczeństwa. O konieczności podjęcia pogłębionej analizy wpływu czynnika ludzkiego na bezpieczeństwo transportu kolejowego świadczy znaczący udział wpływu działań i zachowań ludzkich na wypadkowość tej gałęzi transportu. Monografia „Mechanizmy kształtowania kultury bezpieczeństwa w transporcie kolejowym. Czynnik ludzki i organizacyjny" autorstwa prof. nadzw. dr. hab. inż. Adama Jabłońskiego oraz prof. nadzw. dr. hab. inż. Marka Jabłońskiego nie tylko dostarcza czytelnikowi podstaw teoretycznych niezbędnych do kształtowania dojrzałej kultury bezpieczeństwa w przedsiębiorstwach kolejowych, ale też wyposaża go w praktyczne narzędzia i mechanizmy służące wdrożeniu podstawowych wartości składających się na współcześnie rozumianą kulturę bezpieczeństwa w transporcie kolejowym. Niniejsza publikacja wpisuje się w rozwijaną przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego od 2016 r. koncepcję kultury bezpieczeństwa określoną w Deklaracji w sprawie rozwoju bezpieczeństwa w transporcie kolejowym". dr inż. Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego

Zapewnienie zgodności technicznej i bezpiecznej integracji stanowią kluczowe aspekty modyfikowanych, odnawianych, modernizowanych czy nowo budowanych podsystemów kolei, zanim zostaną włączone do eksploatacji lub, z formalnego punktu widzenia, uzyskają zezwolenie na dopuszczenie do eksploatacji. Są to również kluczowe aspekty sprawnego procesu realizacji inwestycji kolejowych i osiągania przez projekty inwestycyjne założonych celów eksploatacyjnych. Monografia pokazuje złożoność i wielowymiarowość procesów zapewnienia zgodności technicznej z wymaganiami zasadniczymi i bezpiecznej integracji zmiany w systemie kolei. Przedstawiono w niej mechanizmy zapewnienia zgodności technicznej i bezpiecznej integracji, szczególnie istotne dla bezpieczeństwa systemu kolei. Skierowana jest do pracowników ośrodków naukowo-badawczych, wykładowców oraz studentów uczelni technicznych i ekonomicznych, a także do pracowników przedsiębiorstw kolejowych odpowiedzialnych za zarządzanie bezpieczeństwem, menadżerów ds. bezpieczeństwa w transporcie kolejowym oraz inżynierów zajmujących się problematyką bezpieczeństwa ruchu kolejowego i bezpiecznej integracji.