Pierre Assouline

Lutetia - od Lutetia Parisiorum, łacińskiej nazwy osady, z której powstał Paryż - to luksusowy hotel w stolicy Francji (przed II wojną światową jedyny na lewym brzegu Sekwany). Powieść rozgrywa się w murach tego legendarnego hotelu, który w latach 1938-1945 dzielił los całej Francji: tuż przed wybuchem wojny przewijali się przez niego pisarze i artyści, uchodźcy polityczni z Niemiec, podczas okupacji stał się siedzibą Abwehry (służb wywiadu III Rzeszy), a po wyzwoleniu przyjmował powracających z niewoli więźniów obozów koncentracyjnych. Obserwatorem historycznych wydarzeń jest hotelowy detektyw, Alzatczyk z pochodzenia i były policjant, który stara się dociec, jak daleko człowiek może się posunąć i pozostać w zgodzie ze swoim sumieniem.

Gdy w roku 1886 po długim życiu gaśnie baronowa Betty de Rothschild, jej dusza znajduje schronienie we wspaniałym portrecie nieboszczki namalowanym przez Ingresa czterdzieści lat wcześniej. Portret Betty jest zatem bohaterem tej powieści, a ona sama narratorką. Oglądamy świat z pozycji portretu, słyszymy rozmowy, jakie toczą się w jego obecności i pobudzają Betty do wspomnień. Poznajemy historię rodziny sławnych bankierów, sekrety ich potęgi oraz zasady, którymi się kierowali, a także związane z nimi plotki i anegdoty. Portret, przekazywany z pokolenia na pokolenie najstarszemu synowi, przez jakiś czas zdobi Hôtel Lambert, który Rothschildowie kupili od Czartoryskich. Betty prowadzi sławny w Paryżu salon, w którym bywa między innymi Chopin, a sama baronowa i jej córka pobierają od niego lekcje muzyki. Arcydzieło Ingresa dzieli losy dzieł sztuki zrabowanych przez Niemców, lecz szczęśliwie wraca do swoich właścicieli. Autor oparł się na imponującej bibliografii, dotyczącej zarówno samego portretu, jak i dziejów rodziny, która nie jest już tak potężna jak niegdyś, lecz wciąż otacza ją aura niezwykłości