Aleksandra Błachnio

Autorzy publikacji Różnorodne ścieżki zmian poznawczych w starszym wieku przedstawiają współczesną wiedzę na temat poznawczych aspektów starzenia się. Opisują czynniki motywacyjne i kontekstowe istotne dla poznawczego funkcjonowania osób w starszym wieku oraz uwzględniają różnice indywidualne mające znaczenie dla zmian poznawczych w okresie średniej i późnej dorosłości. Przybliżają metodologiczne problemy towarzyszące dotychczas stosowanym metodom badań oraz rozwiązania, które pomogły lepiej zrozumieć zmiany poznawcze zachodzące u osób w starszym wieku, a co za tym idzie – opracowywać skuteczniejsze interwencje. Badania nad zmianami poznawczymi towarzyszącymi starzeniu się rozwijały się intensywnie w ciągu ostatnich 50 lat, ulegając przekształceniu z dziedziny zdominowanej przez badania eksperymentalne w kierunku bardziej dojrzałych – zarówno koncepcyjnie, jak i metodologicznie – podejść. W ostatnich 10 latach obserwujemy rozwój podejść integracyjnych obejmujących dane behawioralne, neuropsychologiczne i społeczne. Dostrzeżenie niedoskonałości towarzyszących badaniom poprzecznym oraz stosowanie coraz bardziej złożonych metod zaowocowało rozwojem coraz bardziej wyrafinowanych projektów badawczych i narzędzi analitycznych umożliwiających zrozumienie wielości potencjalnych moderatorów i mediatorów zmian poznawczych w starszym wieku. Procesy te doprowadziły do odejścia od monolitycznego – często negatywnego – spojrzenia na starzenie się poznawcze na rzecz podejścia bardziej zniuansowanego i uwrażliwionego na czynniki kontekstowe. Główną inspiracją powstania niniejszej książki jest niedawne przejście w psychologii starzenia się od opisu zmian poznawczych towarzyszących starzeniu się w kategoriach ograniczeń do poszukiwania czynników związanych z prawidłowym funkcjonowaniem w późniejszym życiu. Dlatego też nacisk położono na zrozumienie zarówno czynników leżących u podstaw różnic indywidualnych w trajektoriach zmian w funkcjonowaniu poznawczym w późniejszym życiu, jak i natury mechanizmów kompensacyjnych rozwijanych przez najbardziej aktywne i odnoszące sukcesy osoby dorosłe w średnim i starszym wieku.

Starość i starzenie się społeczeństw staje się stopniowo coraz lepiej rozpoznanym problemem. Wyzwaniem pozostaje zdiagnozowanie, na ile starość można uczynić produktem i to rentownym. Autorki określają zakres, w jakim seniorzy wpisują się w najnowsze strategie marketingowe na rynku, w jakim zakresie ich zasoby stają się doceniane na rynku pracy (międzygeneracyjny mentoring) i jak oni sami rewolucjonizują technologię (telesenior). Bezsprzecznym atutem książki jest wpisanie się w najnowsze trendy badań społecznych dotykające aktualnych rewolucji w zakresie zarządzania zasobami ludzkimi z nakierowaniem na mentoring międzygeneracyjny oraz żywo dyskutowaną dehumanizację medycyny w kierunku teleusług jako sposobów na redukcję kosztów starzenia się globalnego społeczeństwa.

Starzenie się jest procesem, który wyraźnie się wydłuża. Aktualnie okres ten obejmuje blisko jedną trzecią życia jednostki. Dlatego też zjawiska starzenia się nie sposób marginalizować, deprecjonować, dewaluować, traktować jako okres schyłkowy i mało istotny w funkcjonowaniu człowieka. Współczesna rekonstrukcja starości i procesu starzenia się polega na odnajdywaniu znaczenia i wartości, jakie mają dla gospodarki, kultury, społeczeństwa i samej jednostki. Stąd tak wielka wartość badań na ten temat. Monografia Aleksandry Błachnio idealnie wpisuje się w ten nurt, a bardzo pozytywne recenzje książki wskazują na jej niezwykłą wartość. Publikacja zawiera szereg nowych, bardzo ważnych informacji na temat kondycji polskich seniorów oraz ich poczucia jakości życia i możliwości rozwoju.