Piotr Roszak

Od zakończenia II Soboru Watykańskiego upłynęło już blisko 60 lat, a przecież całe bogactwo teologiczne myśli soborowej i dynamika reformatorska tego wydarzenia nie zostały wciąż przez Kościół w pełni przyswojone. Dziś, w obliczu kryzysów, z jakimi borykają się Kościół i świat, przemyślenie na nowo soborowego przesłania jest wymogiem czasu – i to zadanie spełnia niniejszy tom. Zebrane tu teksty posiadają podobną strukturę: wychodzą od zarysowania historii redakcji danego dokumentu, następnie dokonują prezentacji jego treści, wskazują na główne linie posoborowej recepcji oraz szkicują możliwe drogi przyszłej interpretacji i rozwoju. Taki układ wyraźnie wskazuje na aspiracje niniejszego komentarza, które przekraczają miałkie i bezowocne wspominanie. Prawdziwa interpretacja nigdy nie petryfikuje tekstu, nigdy nie zamyka go w nim samym, ale podejmuje się trudnego zadania rzutowania tekstu historycznego w teraźniejszość i przyszłość. Ze wstępu Ks. Piotra Roszaka i Ks. Roberta J. Woźniaka

Mozarabowie pozostają do dziś otoczeni nimbem tajemniczości, postrzegani jako niespokojna, nieugięta mniejszość i określani jako „reszta” czy pozostałość po dawnej świetności chrześcijańskiego królestwa Wizygotów, którzy ocaleli po inwazji arabskiej na początku VIII wieku1. Pozostawili po sobie dyskretne ślady, zwłaszcza w architekturze, kaligrafii i liturgii, które choć nie mówią wszystkiego, to jednak przekazują wystarczająco wiele wiadomości o ich codziennym życiu i wrażliwości religijnej. Należą do tych grup społeczno- -religijnych, których nagłe pojawienie się na scenie dziejów związane jest z ważnymi wydarzeniami historycznymi, których stali się konsekwencją i mimowolnymi uczestnikami. W ich przypadku chodzi o nową konstelację społeczno-polityczną, która powstała w wyniku upadku królestwa Wizygotów, choć zasadniczych źródeł dramatycznego końca ich państwowości, zdaniem wielu historyków, należy doszukiwać się w wewnętrznych podziałach w społeczeństwie wizygockim. Z Wprowadzenia

Święty Tomasz z Akwinu jest jednym z najwybitniejszych biblistów średniowiecza. Sama nawet liczba jego dzieł biblijnych nas dzisiaj zdumiewa. Napisał on komentarze do wszystkich czternastu listów Pawłowych, szczególnie starannie skomentował Ewangelię Jana, ale pozostawił po sobie również wykład Ewangelii Mateusza oraz Złoty łańcuch komentarzy patrystycznych do wszystkich czterech Ewangelii, a ponadto znaczące komentarze do niektórych ksiąg Starego Testamentu. Taką obfitość twórczości biblijnej tłumaczy fakt, że w ramach obowiązków profesorskich na uniwersytecie w Paryżu Tomasz prowadził dwa wykłady biblijne tygodniowo, natomiast w latach, kiedy był profesorem w Neapolu, takie wykłady miał nawet codziennie. Dokonany przez ojca doktora Mariana Hanuska przekład Wykładu Pierwszego Listu do Tymoteusza stanowi kolejny krok w realizacji szczęśliwego zamiaru grupy teologów i mediewistów z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, ażeby spolszczyć całe Tomaszowe Corpus Paulinum. Już cztery lata temu ukazał się Wykład Listu do Kolosan. Praca nad przekładem (pierwszym polskim!) i wydaniem następnych tomów tego cyklu jest już podjęta. Toruńscy tomiści wypełniają w ten sposób dotkliwą lukę w teologii polskiej. Jako bardzo szczęśliwą należy ocenić decyzję Wydawcy, aby polski przekład drukować obok łacińskiego oryginału. Chodzi nie tylko o to, żeby czytelnik miał możliwość weryfikowania trafności przekładu. Korzystając z przekładu, a jednocześnie mając możliwość natychmiastowego spojrzenia na tekst oryginalny, nawet średnio wtajemniczony w Tomaszową łacinę czytelnik może o wiele głębiej wejść w myśl autora, niż gdyby takiej możliwości nie miał. Jacek Salij OP Święty Tomasz z Akwinu jest jednym z najwybitniejszych biblistów średniowiecza. Sama nawet liczba jego dzieł biblijnych nas dzisiaj zdumiewa. Napisał on komentarze do wszystkich czternastu listów Pawłowych, szczególnie starannie skomentował Ewangelię Jana, ale pozostawił po sobie również wykład Ewangelii Mateusza oraz Złoty łańcuch komentarzy patrystycznych do wszystkich czterech Ewangelii, a ponadto znaczące komentarze do niektórych ksiąg Starego Testamentu. Taką obfitość twórczości biblijnej tłumaczy fakt, że w ramach obowiązków profesorskich na uniwersytecie w Paryżu Tomasz prowadził dwa wykłady biblijne tygodniowo, natomiast w latach, kiedy był profesorem w Neapolu, takie wykłady miał nawet codziennie. Dokonany przez ojca doktora Mariana Hanuska przekład Wykładu Pierwszego Listu do Tymoteusza stanowi kolejny krok w realizacji szczęśliwego zamiaru grupy teologów i mediewistów z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, ażeby spolszczyć całe Tomaszowe Corpus Paulinum. Już cztery lata temu ukazał się Wykład Listu do Kolosan. Praca nad przekładem (pierwszym polskim!) i wydaniem następnych tomów tego cyklu jest już podjęta. Toruńscy tomiści wypełniają w ten sposób dotkliwą lukę w teologii polskiej. Jako bardzo szczęśliwą należy ocenić decyzję Wydawcy, aby polski przekład drukować obok łacińskiego oryginału. Chodzi nie tylko o to, żeby czytelnik miał możliwość weryfikowania trafności przekładu. Korzystając z przekładu, a jednocześnie mając możliwość natychmiastowego spojrzenia na tekst oryginalny, nawet średnio wtajemniczony w Tomaszową łacinę czytelnik może o wiele głębiej wejść w myśl autora, niż gdyby takiej możliwości nie miał. Jacek Salij OP

„Święty Tomasz z Akwinu dosłownie oddychał Psalmami – jako kilkuletni uczeń benedyktyńskiej szkoły na Monte Cassino nauczył się ich na pamięć; jako dominikański zakonnik zaczynał i kończył dzień słowami psalmów; jako wykładowca wyjaśniał ich ukryte znaczenia i zawiłości. Lectura super Psalmos pozwala nam wejść w świat Tomaszowej medytacji nad Księgą Psalmów, a wybitnym i – nie waham się stwierdzić – niezbędnym przewodnikiem po tym świecie jest niniejsza monografia ks. prof. Piotra Roszaka. Czytelnicy, a zwłaszcza teologowie, bibliści i historycy, otrzymują doskonałe i długo wyczekiwane omówienie choćby takich tematów, jak: hermeneutyka biblijna w średniowieczu, komentarze biblijne Tomasza z Akwinu, teologia Psalmów, chrystologia i soteriologia. Zrekonstruowana przez Autora tomistyczna chrystologia soteriologiczna jest czymś więcej niż tylko eksperckim studium historyczno-teologicznym. Monografia ks. P. Roszaka stanowi bowiem niezwykłe świadectwo spotkania dwóch teologów z XIII i XXI w., których zachwyca i fascynuje jedna Osoba – Jezus Chrystus, Syn Boga, Zbawiciel ludzi” (z recenzji o. dr. hab. Tomasza Gałuszki OP).