Tytus Jaskułowski

Publikacja omawia aktywność dyplomacji Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej w relacjach z Republiką Federalną Niemiec na przykładzie wizyty wicekanclerza i ministra spraw zagranicznych RFN Hansa-Dietricha Genschera. Autor wykorzystuje nieznane dotąd, odtajnione przez Instytut Pamięci Narodowej, akta obrazujące pracę analityczną i operacyjną polskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, a także materiały wytworzone przez stronę niemiecką. Opisuje proces prowadzący do zrealizowania wspomnianej misji dyplomatycznej, jej przebieg oraz ówczesną analizę jej efektów prezentowaną w materiałach państwowych i prasie. ****** "Diplomacy in the Eyes of Intelligence. The Origin, Course and Results of Hans-Dietrich Genscher’s Visit to the Polish People’s Republic in January 1988 in the Light of the Analytical and Operational Work of the Ministry of Internal Affairs – A Case Study" The publication discusses the diplomacy of the Polish People’s Republic in relations with the Federal Republic of Germany on the example of the visit of Vice-chancellor and the Secretary of Foreign Affairs of the FRG, Hans Dietrich Genscher. The author uses files hitherto unknown and declassified by the Institute of National Remembrance, which show analytical and operational work of the Polish Ministry of Internal Affairs, as well as the materials generated by the German side. He describes the process leading to the completion of the diplomatic mission, its course and the analysis of its effects presented in state materials and the press at the time.

Z okazji przypadającej w 2020 r. okrągłej rocznicy Grudnia 1970 r., oddział IPN w Szczecinie zainicjował serię wydawniczą poświęconą międzynarodowej recepcji tego i dwóch pozostałych przełomów (1980 oraz 1989), ze szczególnym uwzględnieniem roli, jaką odgrywało w nim wspomniane miasto. Każdy tom przypisany jest do konkretnego państwa. Serię inauguruje publikacja poświęcona stosownym ocenom dokonywanym w RFN. Ich analiza odpowiada na pytanie, na ile interesowano się przełomami jako takimi, a na ile sytuacją w najważniejszej, obok Trójmiasta, metropolii, w której dochodziło do kluczowych dla przesileń wydarzeń.

Praca jest pierwszą monografią poświęconą relacjom wschodnioniemieckich i PRL-owskich resortów bezpieczeństwa w okresie obowiązywania jedynej całościowej międzyministerialnej umowy o współpracy tychże resortów. Została ona przygotowana na podstawie analizy porównawczej akt obu służb, uzupełnionej o rozmowy ze świadkami opisywanych wydarzeń i procesów, m.in. tajnymi współpracownikami oraz kadrowymi oficerami MSW. Autor stawia tezę, że wschodnioniemiecka Stasi oraz MSW korzystały z formalnych kontaktów przede wszystkim w celu ochrony i realizacji własnych, a nie bilateralnych interesów, zaś współpraca dwustronna miała ¦ z ilościowego punktu widzenia ¦ minimalny zakres, stanowiąc 2 do 3% wszystkich operacji. Badania autora pozwoliły na podważenie prezentowanej w literaturze tezy o znacznych możliwościach operacyjnych Stasi w PRL i zasięgu jej działań przeciwko ówczesnym władzom. Kwerendy archiwalne umożliwiły prezentację całkowicie nieznanych opinii publicznej rodzajów aktywności MSW skierowanych przeciwko NRD, włącznie z działalnością podwójnych agentów. Kluczowym aspektem monografii jest zakwestionowanie fałszywego wyobrażenia o ilości wschodnioniemieckiej agentury w PRL.

Kontynuacja wydanej w 2015 r. książki "Szpiedzy tacy jak wy. Wywiadowcza (nie)codzienność kontaktów między PRL a NRD 1970–1990". Pracując później nad wydaniem edycji dokumentów wschodnioniemieckiej Stasi poświęconych analizie sytuacji w PRL od 1981 r., autor konfrontował je m.in. z "Informacjami Dziennymi" – periodycznymi opracowaniami polskiego MSW. Właśnie lektura tych ostatnich stała się jednym z impulsów do powstania niniejszej publikacji. Zgodnie ze stwierdzeniem gen. Czesława Kiszczaka, „Informacja pomyślana była jako jedna z ważnych form bieżącego informowania naczelnych władz politycznych i państwowych o problemach, zwłaszcza zagrożeniowych, pozostających w zainteresowaniu resortu spraw wewnętrznych”. Stan wojenny był pierwszym tak znaczącym wydarzeniem politycznym, które regularnie prezentowano w kolejnych numerach periodyku. Publikacja składa się ze 115 opowieści opartych na fragmentach 272 "Informacji Dziennych" obejmujących okres od 13 grudnia 1981 r. do 22 lipca 1983 r. Ilustrują one resortowy fatalizm, konformizm, manipulację czy ograniczenia intelektualne funkcjonariuszy. Pomagają w zrozumieniu historii gospodarczej i społecznej PRL, jak również oficjalnej propagandy lat stanu wojennego. Czytelnik dowie się z nich również wiele o kondycji, nie tylko moralnej, ówczesnych mieszkańców PRL. ****** Our beautiful Poland... Martial law in the distorting(?) mirror of the "Daily Information" of the Ministry of Interior 1981–1983 The publication is based on the analysis of the periodical bulletin of the Polish Ministry of the Interior - the so-called "Daily Information", covering the martial law period in Poland (13 December 13 1981 to 22 July 1983). It consists of 115 short "stories". The subjective selection of quotations from the official ministerial documents shows the sad and grotesque side of the martial law, but on a deeper level it helps to understand the economic and social history of the Polish People's Republic, as well as the official propaganda of this period.