Andrzej Misiuk

Monografia stanowi kontynuację wieloletnich zainteresowań badawczych i zawodowych autora. W książce przedstawiono w sposób kompleksowy ewolucję systemu instytucjonalnego bezpieczeństwa wewnętrznego w Polsce po 1989 r., czyli w okresie po wprowadzeniu systemu demokratycznego. Autor skupił się na analizie uwarunkowań prawno-organizacyjnych i społeczno-politycznych zmian systemowych w sektorze bezpieczeństwa wewnętrznego. Ze względu na ciągłe zmiany w strukturze zagrożeń dla bezpieczeństwa państwa i obywateli w wymiarze krajowym i globalnym, koniecznym staje się odpowiednie polityczne reagowanie na nie i modernizowanie funkcjonujących rozwiązań instytucjonalnych. Sytuacja ta sprawia, że wciąż jesteśmy na etapie poszukiwania najbardziej skutecznego modelu w obszarze bezpieczeństwa wewnętrznego w naszym kraju, do czego tło można znaleźć w niniejszej monografii. Książka adresowana jest do przedstawicieli środowiska naukowego i akademickiego, zainteresowanych takimi dziedzinami naukowymi jak: nauki o bezpieczeństwie, o polityce i administracji czy też nauki prawne. Ponadto powinna zainteresować studentów różnych kierunków związanych z bezpieczeństwem, a także praktyków realizujących swoje zadania z zakresu bezpieczeństwa w instytucja publicznych.

W prezentowanej książce autor przedstawił na tle wydarzeń politycznych i społeczno-ekonomicznych dzieje ustrojowe instytucji bezpieczeństwa wewnętrznego w Polsce w okresie od połowy XVIII wieku do 1989 r. Swoją narrację rozpoczął od momentu próby tworzenia w Polsce zrębów nowoczesnego państwa w II połowie XVIII w. na podstawie doświadczeń oraz idei Oświecenia. To wówczas po raz pierwszy udało się uruchomić administrację rządową na poziomie centralnym, włącznie z resortem spraw wewnętrznych, zarządzającym problematyką bezpieczeństwa wewnętrznego państwa. Okres ponad stuletniej niewoli to czas implementacji rozwiązań ustrojowych z państw zaborczych. Dość często instytucje bezpieczeństwa tych państw prowadziły działalność antypolską. Z kolei krótki, dwudziestoletni okres niepodległości w okresie międzywojnia to czas tworzenia w trudnych warunkach instytucji i formacji zajmujących się ochroną bezpieczeństwa państwa i obywateli, które uzyskały akceptację społeczną oraz dużą wiarygodność na arenie międzynarodowej. Ten potencjał został zniweczony w czasie II wojny światowej. Funkcjonariuszy, pracowników policji, KOP, Straży Granicznej czekał tragiczny los. Epilogiem tej narracji jest próba tworzenia na ziemiach polskich obcego modelu ustrojowo-politycznego, opartego na przemocy i braku demokracji. Podobnie jak w innych krajach tej części Europy podporą władzy komunistycznej były wzorowane na modłę radziecką instytucje bezpieczeństwa. Kolejne, bardziej współczesne modele systemowe bezpieczeństwa po 1989 r. to już temat na następną książkę.