Anna Wierzchowska

Publikacja jest próbą krytycznego spojrzenia na sposób funkcjonowania państw, instytucji i społeczeństw w procesach instytucjonalizacji integracji europejskiej rozważanych z różnych perspektyw teoretycznych w tym przede wszystkim: federalistycznej, konfederacyjnej i konstruktywistycznej. Publikacja została podzielona na trzy części. Pierwsza odnosi się bezpośrednio do zagadnienia polskiej racji stanu i z jej perspektywy dokonywane są tutaj analizy procesów instytucjonalizacji integracji europejskiej. Autorzy odpowiadają w tej części na ważkie pytania o to, czy przewidywane kierunki rozwoju UE lub kilka najbardziej prawdopodobnych ich alternatyw, w całości bądź w części są zgodne z polską racją stanu oraz czy, a jeśli tak, to dlaczego, zawierają elementy stojące z nią w sprzeczności. Druga część publikacji jest próbą wskazania i scharakteryzowania najistotniejszych zdaniem Autorów problemów stojących przed zmieniającą się Unią Europejską, analizowanych z punktu widzenia procesu instytucjonalizacji i jego dynamiki. Trzeci moduł ma charakter dyskryptywno–wyjaśniający, wzbogacający wiedzę na temat funkcjonowania tej organizacji w europejskiej przestrzeni politycznej i nawiązujący do wybranych dziedzin procesów integracji.

Przedmiotem badania w rozprawie jest zjawisko zmiany w procesie integracji europejskiej wyjaśniane na przestrzeni 60 lat jego rozwoju. Podmiotem badania jest sam proces integracji, w sposób szczególny uwzględniający etap UE w ramach którego dokonują się przeobrażenia i modyfikacje wpływające na kształtowanie rzeczywistości integracyjnej. Jako cel badawczy autorka pracy postawiła sobie pokazanie sposobu przebiegu zmiany w ujęciu makrosystemowym, dzięki czemu możliwe jest zrozumienie samej natury procesu integracyjnego. Pomimo iż zmiana integracyjna była już wielokrotnie przedmiotem badań, to jednak zazwyczaj podejmowane były wątki dotyczące modyfikacji w wybranym obszarze integracyjnym (rozwój instytucjonalny, rozwój traktatowy, rozwój w obrębie wybranej polityki), natomiast spojrzenie na przeobrażenia rozumiane jako całościowy efekt oddziaływań zmiennych o charakterze wewnętrznym i zewnętrznym nie było jak dotychczas obiektem szerszego zainteresowania wśród badaczy. Z tego też względu w pracy podjęta została próba wyjaśnienia dynamiki zmiany w procesie integracji, ze szczególnym uwzględnieniem odpowiedzi na pytania o uwarunkowania wpływające na przebieg zmiany, aktorów uczestniczących w tym procesie i instrumenty, wykorzystywane dla jej urzeczywistnienia.