Publikacja jest próbą krytycznego spojrzenia na sposób funkcjonowania państw, instytucji i społeczeństw w procesach instytucjonalizacji integracji europejskiej rozważanych z różnych perspektyw teoretycznych w tym przede wszystkim: federalistycznej, konfederacyjnej i konstruktywistycznej.
Publikacja została podzielona na trzy części. Pierwsza odnosi się bezpośrednio do zagadnienia polskiej racji stanu i z jej perspektywy dokonywane są tutaj analizy procesów instytucjonalizacji integracji europejskiej. Autorzy odpowiadają w tej części na ważkie pytania o to, czy przewidywane kierunki rozwoju UE lub kilka najbardziej prawdopodobnych ich alternatyw, w całości bądź w części są zgodne z polską racją stanu oraz czy, a jeśli tak, to dlaczego, zawierają elementy stojące z nią w sprzeczności.
Druga część publikacji jest próbą wskazania i scharakteryzowania najistotniejszych zdaniem Autorów problemów stojących przed zmieniającą się Unią Europejską, analizowanych z punktu widzenia procesu instytucjonalizacji i jego dynamiki.
Trzeci moduł ma charakter dyskryptywno–wyjaśniający, wzbogacający wiedzę na temat funkcjonowania tej organizacji w europejskiej przestrzeni politycznej i nawiązujący do wybranych dziedzin procesów integracji.
