Menu

Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego

Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego
Przegląd Glottodydaktyczny t. 21/2004
Uchwalenie 2 kwietnia 1997 roku Konstytucji RP stanowiło przełom w jurydycznym ujęciu kształtowania stosunków państwo-kościół w Polsce, gruntownie redefiniując pryncypia systemu prawa wyznaniowego. Ustawa zasadnicza w art. 25 ust. 4 i 5 Konstytucji proklamowała zasadę bilateralności, która w rodzimym porządku normatywnym przybrała postać ustaw uchwalonych na podstawie umów zawieranych przez Radę Ministrów z właściwymi przedstawicielami kościołów oraz związków wyznaniowych, z zastrzeżeniem Kościoła katolickiego. Autor zgłębia problematykę kształtowania wzajemnych relacji państwa z niekatolickimi związkami religijnymi w polskim porządku prawnym. Porusza aspekty formalne i proceduralne. Omawia naturę prawną umowy, zasady prowadzenia rokowań i zawierania umów oraz problematykę odrębności trybu uchwalania przez parlament ustaw wyznaniowych.
Celem niniejszej pracy jest określenie charakteru i stopnia wpływu języka angielskiego na polszczyznę blogów w sferze leksyki, semantyki i składni na przestrzeni ostatnich lat. Analizie poddano zgromadzony w tym celu korpus blogów. Przedmiotem badań są najnowsze tendencje w przejmowaniu zapożyczeń z języka angielskiego, skutkiem czego analizie zostały poddane jedynie zapożyczenia nie odnotowane, jak dotąd, przez wiodące słowniki języka polskiego. Wyodrębnione zapożyczenia poddano badaniom jakościowym i ilościowym oraz przyporządkowano je do określonych pól semantycznych. Tekst zawiera również opis najnowszych anglicyzmów pod kątem ich ugruntowania w polszczyźnie. W tym celu odwołano się do obecności analizowanych pożyczek w Korpusie Języka Polskiego PWN, obliczono częstość ich występowania w korpusie blogów oraz wskazano na stopień adaptacji zapożyczeń do systemu leksyki polskiej. Celem pracy jest również określenie powodów, dla których obce elementy językowe są wprowadzane do polszczyzny. Zwrócono więc uwagę na rolę, jaką pełnią one w systemie języka polskiego, ich przydatność oraz użyteczność z punktu widzenia ekonomii językowej.
Publikacja przedstawia Dynamiczną Teorię Postaw, sformułowaną przez autora na podstawie własnych badań. Według tej koncepcji reakcje na doświadczenia wyznaczają nie tylko postawy jawne (uświadamiane, deklarowane), ale także pozostające z nimi w relacyjnym układzie postawy utajone (zapis w pamięci, którego nie możemy lub nie chcemy zidentyfikować). Książkę adresowaną do badaczy i studentów wykorzystają również praktycy zainteresowani badaniami podstawowymi. Norbert Maliszewski przedstawia bowiem zastosowania Dynamicznej Teorii Postaw w marketingu politycznym, społecznym, komercyjnym.
W książce omówiono zagadnienia związków między otwarciem polskiej gospodarki a sytuacją na rynku pracy. Autorka, odwołując się do wybranych teorii wymiany międzynarodowej i ekonomii rynku pracy, stawia hipotezy dotyczące skutków dynamicznego przyrostu wymiany zagranicznej Polski w zakresie towarów, dla wynagrodzeń i zatrudnienia w poszczególnych działach przemysłu. Następnie, uwzględniając dane dotyczące gospodarki polskiej z okresu od początku transformacji do wejścia Polski do UE, weryfikuje postawione hipotezy. Obraz zależności rynku pracy i wymiany międzynarodowej okazuje się znacznie bardziej złożony i niejednoznaczny, niż wskazują na to formułowane w mediach opinie i oceny problemu.
Książka jest próbą rekonstrukcji głównych nurtów myśli pozaeuropejskiej oraz prezentuje analizę wzajemnego oddziaływania zachodniej i pozaeuropejskiej nauki o stosunkach międzynarodowych. Autorzy poszukują nowych inspiracji, które nie tylko pozwolą na lepsze zrozumienie i uchwycenie specyfiki i charakteru koncepcji pozaeuropejskich, ale mogą także przyczynić się do postępu naukowego. Europocentryczny punkt widzenia nie jest już bowiem wystarczającym i w pełni adekwatnym podejściem, które umożliwia wyjaśnienie złożoności stosunków międzynarodowych. Książka jest niezbędną lekturą dla studentów stosunków międzynarodowych, politologii oraz wszystkich tych, którzy interesują się problematyką państw pozaeuropejskich.
Prezentowana książka poświęcona jest budownictwu sakralnemu Kościoła rzymskokatolickiego w II Rzeczypospolitej. Autor omawia kilkaset budowli powstałych w tamtej epoce, współtworzących polski krajobraz kulturowy XX w. Nie ogranicza się tylko do rozważań o budownictwie sakralnym, lecz analizuje również wybrane świeckie budowle monumentalne wznoszone w Dwudziestoleciu. Polskie budownictwo ukazane jest na szerokim tle trendów ówczesnej architektury europejskiej i światowej. Istotnym walorem książki jest ponad 300 ilustracji, m.in. obiektów już dzisiaj nieistniejących.
Teksty prezentowane w niniejszym tomie ukazują ciało i cielesność w perspektywie historycznej. Autorzy, wybitni polscy badacze, podejmują tę problematykę z punktu widzenia różnych dyscyplin naukowych - historii, historii sztuki, archeologii i antropologii. Pojawia się zatem w tych studiach tak zagadnienie wyobrażeń o cielesności i jej pojmowania w różnych epokach historycznych, jak i problem przedstawienia ciała w sztuce czy stosunku do ciała w dyskursie różnych kultur. Nie ulega dla nikogo wątpliwości, że ciało jest od początku sztuki paleolitycznej po naszą epokę obiektem fascynującym twórców kultury, a przez to stale obecnym tak w przeżyciu jednostkowym, jak i w świadomości zbiorowej. Cielesność zaś jest równie ważna dla życia społecznego, jak i duchowość kształtująca zachowania i postawy zbiorowe.
Książka Jarosława Kiliasa zawiera dwa studia z historii myśli socjologicznej. Autor poddaje krytycznej analizie podręczniki i historie socjologii. Są one warte uwagi ze względu na ich znaczenie dla tożsamości socjologii jako dyscypliny naukowej. Socjologia jest nauką zróżnicowaną zarówno pod względem metod i teorii, jak i podejmowanej problematyki, podręczniki i historie zaś jako jedne z niewielu zawierają obraz dyscypliny jako całości. Książka traktuje o sposobach uprawiania profesji socjologa oraz przedstawiania dziejów tej dyscypliny. Zawarte w niej spostrzeżenia, obserwacje i opinie autora są bardzo trafne, rzetelnie udokumentowane i inspirujące. Książka adresowana jest do osób zajmujących się naukowo socjologią oraz studiujących ją, a także czytelników zainteresowanych socjologią jako dyscypliną akademicką.
Przedmiotem pracy jest analiza wierzeń i praktyk religijnych muzułmańsko-prawosławnych społeczności lokalnych Rodopów Zachodnich, badanych pod kątem stosunku tych społeczności do sąsiadów-innowierców. Problem ten, o niewątpliwym znaczeniu lokalnym, wydaje się ważny także w kontekście zaostrzających się globalnych konfliktów ze światem islamu i narastającej islamofobii. Prezentowane studium dotyczy społeczności muzułmańsko-prawosławnych z Rodopów Zachodnich, które łączy podobieństwo losów historycznych z mieszkańcami terenów mieszanych pod względem konfesyjnym w Macedonii czy Bośni. Chodzi tu przede wszystkim o kilkuwiekową przynależność do imperium osmańskiego, która wywarła duży wpływ na kulturę życia codziennego, w tym specyfikę dobrosąsiedzkich relacji w mieszanych religijnie - i często etnicznie - społecznościach.
Książka poświęcona jest analizie fundamentalizmu muzułmańskiego w Europie. Przedstawiono w niej uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące sytuację muzułmanów europejskich. Wyjaśnienie roli islamu w życiu muzułmańskich społeczności było punktem wyjścia do rozważań nad antagonizmami społeczno-kulturowymi między muzułmanami a Europejczykami oraz nad przyczynami radykalizacji niektórych wyznawców religii Proroka. Celem pracy było także przeanalizowanie sposobu działania i funkcjonowania organizacji fundamentalistycznych oraz grup terrorystycznych w Europie Zachodniej, inspirowanych ideologią globalnego dżihadu. Przedstawiono również wpływ nurtu radykalnego na polskich muzułmanów oraz na poziom zagrożenia Polski atakiem terrorystycznym.
Monografia poświęcona pojęciu świata przeżywanego w socjologii, które zostało wprowadzone do języka nauk społecznych przez Alfreda Schutza. Próba dotarcia do genezy pojęcia, analiza badań prowadzonych przy jego zastosowaniu, ocena przyszłych perspektyw badawczych.
Publikacja jest zbiorem tekstów dotyczących szeroko rozumianych zagadnień życia codziennego, a także analizy tego pojęcia jako kluczowej kategorii refleksji nad sferą codzienności. Problematyka codzienności była i wciąż jest lekceważona przez socjologię, filozofię czy psychologię, tymczasem pojęcie świata życia codziennego ma ważne odbicie w naukach społecznych oraz długą, wywodzącą się z tradycji fenomenologicznej historię. Głównym celem autorów była próba dostrzeżenia w następujących obecnie zmianach społeczno-kulturowych konsekwencji praktyk życia codziennego, możliwych do uchwycenia i zaobserwowania przez badacza. Zawarte w tym tomie teksty są wynikiem refleksji nad kulturą współczesną, jej formami, funkcjami oraz transformacjami, zakorzenionymi w "paradygmacie życia codziennego". Książka przeznaczona jest dla studentów i wykładowców akademickich socjologii, filozofii czy psychologii.
Publikacja przedstawia twórczość Tymoteusza Karpowicza (1921-2005), polskiego poety, prozaika i dramaturga, zwłaszcza na niwie teatralnej. Karpowicz uznawany jest niekiedy za ostatniego wielkiego modernistę, a publikacja Eweliny Godlewskiej-Byliniak nadaje sens temu twierdzeniu. Autorka próbuje przyjrzeć się z bliska światu tego interesującego artysty. Jest to świat istniejący dzięki radiu, świat głosu, głosów, dźwięków czy szumów tworzących zmienną, płynną wielo-rzeczywistość. Publikacja jest adresowana do studentów i wykładowców akademickich polonistyki, dziennikarstwa i komunikacji społecznej oraz wielu kierunków humanistycznych.
Książka poświęcona jest historii prozaizacji prozy polskiej. Autorka przywołuje znane postacie polskiej literatury, jak Miron Białoszewski czy Edward Stachura, oraz stara się zinterpretować najważniejsze ogniwa procesu prozaizacji w kontekście dzieł wybranych twórców. Autorka zadaje pytanie, w jaki sposób opozycja oralności i piśmienności w dziełach wybranych pisarzy wkracza do literatury artystycznej i co się z nią dalej dzieje, jak zatem tę literaturę w różnych formach przekształca i zbliża ją do "prozy życia". Dzięki stawianym pytaniom oraz próbom odpowiedzi na nie książka doskonale wpisuje się we współczesne dyskusje krytyczne.
Książka stanowi wielopłaszczyznowe studium przypadku zbiorów Biblioteki Pruskiej w Polsce. Autor szczegółowo przedstawia fakty dotyczące historii zbiorów berlińskich. Przypadek tzw. Berlinki jest osadzony w szerokim kontekście problematyki restytucji dóbr kultury w stosunkach polsko-niemieckich. Autor analizuje to zagadnienie z punktu widzenia prawa międzynarodowego, a także podejmuje próbę znalezienia rozwiązania pewnych trudnych przypadków na gruncie teorii sprawiedliwości naprawczej w stosunkach międzynarodowych. Rozważania te wykraczają treściowo poza tytułowy casus i mają charakter uniwersalny.
Książka jest interesującym i bogatym empirycznie i teoretycznie opracowaniem dotyczącym zmian społecznych zachodzących w społeczeństwach proradzieckich, a zwłaszcza w społeczeństwie rosyjskich i narodach syberyjskich. Zawarte w niej artykuły podejmują ważne kwestie poszukiwania swojej tożsamości i miejsca w ogromnej "przestrzeni" powstałej po rozpadzie ZSRR. Autorzy próbują odpowiedzieć na pytania dotyczące m.in. postaw wobec zróżnicowań etnicznych i kulturowych tych społeczeństw, poszukiwań i budowy ich odrębności kulturowo-etnicznej za pomocą zarówno "tradycyjnych" metod (takich jak pamięć genealogiczna lub odwołań do tradycyjnych kultów religijnych), jak i nowoczesnych środków, związanych z polityką i tworzeniem miejsc pamięci. Analizowane procesy, zwłaszcza próby tworzenia własnych narracji o przeszłości lub jej zawłaszczania - jak piszą autorzy - nie są łatwe i toczą się zazwyczaj w sytuacji napięć i sporów. Ważną częścią tej książki są opracowania na temat Polaków w krajach byłego ZSRR, analizy prób odnowienia pełnego życia narodowego oraz trudnych (i czasami zaskakujących) wyzwań związanych z trudami przyjazdu do kraju przodków.
Książka jest efektem pracy badawczej wśród użytkowników www.grono.net. Autor wskazuje, jak rozwiązania technologiczne kształtują relacje społeczne i kondycję jednostki, a także analizuje kulturowe przyczyny upadku portalu. Informacje z obiegu internetowego kształtują tożsamość internautów. Dają dla niej budulec. I młodzi dzielą się tym, co odkryją. Pozbawienie ich tych możliwości to jak amputacja osobowości. Od kiedy pojawiły się komputery, każdy może edytować dźwięk, film, tekst, miksować, remiksować, dzielić się tym. Kultura oddolna powraca, a przemysł kulturowy zaczyna być zagrożony. Twórcze rozwijanie różnego rodzaju produkcji w internecie jest na krawędzi legalności. Ale może to pojęcie legalności nie bardzo pasuje do rzeczywistości?
Książka Migracje zarobkowe kobiet i ich wpływ na funkcjonowanie rodzin to interdyscyplinarne studium przyczyn i skutków migracji zarobkowych kobiet. Poza uwarunkowaniami ekonomicznymi i otoczeniem prawnym migrantek, studium dotyka zagadnień przemiany rodziny pod wpływem nieobecności matki i jej pracy za granicą. Zatrudnienie na peryferiach rynku pracy stanowi źródło zagrożeń dla migrujących kobiet, a jednocześnie zapewnia bezpieczeństwo ekonomiczne wielu rodzin w Polsce. Praca ukazuje różne odcienie doświadczenia migracji i jego skutków dla rodzin pozostałych w kraju. Publikacja została nagrodzona w konkursie na najlepszą rozprawę w dziedzinie problemów pracy i polityki społecznej pod patronatem Ministra Pracy i Polityki Społecznej organizowanego przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
Zbiór studiów z zakresu badań nad teatrem i karnawałem. Zawiera szkice o konkretnych przejawach praktyk karnawałowych lub teatralnych oraz o sposobie badania jednych i drugich. Autor postrzega teatr w kontekście kulturowym i komunikacyjnym i w podobny sposób traktuje karnawał, analizując obie formy ludzkiej aktywności artystycznej i społecznej za pomocą podobnych narzędzi. Poszerza spojrzenie na teatr o perspektywę antropologiczną i kulturoznawczą, a karnawał postrzega nie tylko w tradycyjnym horyzoncie etnograficznym, lecz także w kontekście antropologii widowisk.
Tom Znaki czy nie znaki? powstał z inicjatywy profesora Gennadija Zeldowicza w Zakładzie Semiotyki Instytutu Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego i jest plonem cyklu spotkań naukowych pod tym właśnie tytułem. W publikacji przedstawiono różne podejścia zarówno do terminu znaku, jak i kwestii jego inności. Tom otwiera rozprawa Andrzeja Bogusławskiego, która dotyczy kwestii kluczowej dla tej tematyki, a mianowicie zależności między wyrazem znak a wyrażeniami językowymi, które w ramach semiotyki są zaliczane do znaków. Autorzy trzech artykułów snują rozważania dotyczące syntaktyki, czyli kombinacji znaków językowych, i miejsca tej nauki w systemie nauk o języku. Kolejne trzy artykuły poświęcone są strukturze dyskursu. Całość zamykają prace dotyczące znaków niejęzykowych: zależności między językiem ciała a przynależnością do określonego kręgu kulturowego, pojęcia narodowych języków ciała, a także problemów teoretycznych i metodologicznych związanych ze zwrotem nauk humanistycznych w kierunku semiotyki kultury oraz możliwości badań frazeologicznych z perspektywy semiotyki kultury. Publikacja adresowana jest do lingwistów, kulturoznawców oraz osób zainteresowanych zagadnieniami semiotycznymi.
Autorka wielospektowo scharakteryzowala kształtowanie się świadomości międzykulturowej oraz formy i metody jej urzeczywistniania w ramach wielonarodowych kontyngentów wojskowych. Kluczowe jest odniesienie się do ocen wpływu uwzględnieniania czynnika kulturowego na efektywność operacji prowadzonych przez międzynarodowe siły wojskowe. Autorka skupiła uwagę na perspektywie antropologicznej i wojskowej.
Książka podejmuje dialog z Różewiczowską metodą twórczą i jest próbą rekonstrukcji "poetyki oglądu". Dociekania na temat wielorakiego znaczenia obrazu oraz potencjału percepcyjnego ujawnionego w poezji łączą się tu z analizami funkcji pamięci, w tym także postpamięci historycznej oraz oceną zdolności poezji do kształtowania wyobraźni zbiorowej. Tak nakreślona perspektywa pozwala przyjrzeć się swoiście kłopotliwym miejscom tej twórczości, takim na przykład jak poezja okresu socrealizmu czy zjawisko trwania niewyrażalnego, ujawnianego poprzez motywy wojny i zagłady ¦ stałe i wręcz paradygmatycznie dookreślone składniki instrumentarium poetyckiego Różewicza. Robert Cieślak, wybitny znawca twórczości poety, odkrywa po raz kolejny moc poetyckiego głosu autora "Niepokoju", rozsadzającego wszelkie dotychczasowe teorie.
Książka przedstawia analizę samoorganizacyjnych praktyk mieszkańców marginalnych dzielnic Limy, zwanych również "slumsami" bądź "dzielnicami nędzy". Samorzutne współdziałanie jest tam jednym ze sposobów na poprawę warunków życia i zapewnienie rozwoju urbanistycznego. Nie stanowi ono jednak remedium na wszelkie bolączki ¦ bywa obciążone licznymi ograniczeniami i poddawane ciężkim próbom, mającym swe źródło w partykularyzmie interesów, korupcji, niekompetencji czy nawet w zazdrości o odniesiony sukces. Książka poszukuje też odpowiedzi na pytania: co wpływa na uaktywnienie zbiorowego potencjału sprawczego, na ile jego przejawy zależą od uwarunkowań regionalnych i czy aktywność społeczna umacnia cnoty obywatelskie. Badania przeprowadzone przez pana Kurowskiego w dzielnicy marginalnej są niezwykle cenne, twierdzę nawet, że unikatowe. Autor przeprowadził je w trudnym dla prowadzenia studium przypadku środowisku społecznym. [...] Studia z zakresu przestrzennego rozwoju dzielnic marginalnych, ich struktury oraz etapów rozwoju są dziś zastępowane przez analizy dotyczące ekologii społecznej i politycznej. Kwestie relacji między społeczeństwem lokalnym a władzą (formalną i nieformalną) zdominowały badania z zakresu marginalizacji w miastach Ameryki Łacińskiej. Przedstawiona praca [...] wpisuje się więc w najnowsze nurty badań społecznych dotyczących ubóstwa i marginalizacji. z recenzji prof. Mirosławy Czerny
1 2 3
z 3
skocz do z 3