IFiS PAN

W początkach polskiej transformacji 1989 roku, a możliwe, że i nieco wcześniej, dla aktorów zmiany społecznej (opozycji oraz postkomunistów) najważniejsze było stworzenie możliwości przetrwania i kontrolowanego rozwoju jednolitego porządku społecznego (umowy społecznej nowego otwarcia), które równocześnie legitymizowałaby (np. poprzez system prawa) autonomię węzłowych sfer funkcjonowania nowego ustroju (tj. sfery władzy, gospodarki wolnorynkowej i zmodernizowanego społeczeństwa). Wydobycie na światło dzienne idei społeczeństwa obywatelskiego (która wówczas była połączeniem lewicowego liberalizmu i solidarnościowej samorządności) oraz użycie jej jako klucza do demontażu reżimu socjalizmu realnego, w świadomości wielu postkomunistycznych liberałów służyło także spięciu autonomii władzy, rynku i społeczeństwa w nowej strukturze państwa. O tym, jak silnym wśród liberalnych elit nowej Rzeczypospolitej było to przekonanie, świadczyć może fakt, iż w obecnej sytuacji głęboko spolaryzowanego sporu politycznego pomiędzy frakcją liberalną a frakcją konserwatywną wszystkie wymienione wyżej formy użycia (mobilizacji) społeczeństwa obywatelskiego są na nowo przywoływane. Z pełnym przekonaniem rekomenduję […] pracę zbiorową Falująca obywatelskość. Stare wzory, nowe tendencje. Podstawową zaletą pracy jest wszechstronna prezentacja kierunku zmiany zasad funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego w empirycznych realiach naszego kraju. Jest to zatem tematyka o kapitalnym znaczeniu dla aktualnego i przyszłego funkcjonowania społeczeństwa polskiego. Kolejną zaletą jest rzeczowy i krytyczny zarazem stosunek Autorów do pewnych zjawisk, które wystąpiły po 1989 roku i które początkowo traktowano jako przysłowiowe remedium na wszelkie niepowodzenia i problemy organizacji społecznej i funkcjonowania społeczeństwa. Czytelnik łatwo dostrzeże również różnorodność stanowisk i argumentów proponowanych przez Autorów w odniesieniu do oceny aktualnego stanu i dalszych kierunków przekształceń w tym zakresie. Teksty prezentowane w zbiorze dostarczają czytelnikowi wielorakich i różnorodnych przesłanek do własnej oceny sytuacji. Skłaniają do refleksji a czasami również do polemiki. Praca ta z pewnością, stanowić będzie podstawę do dyskusji środowiskowych nie tylko w kręgu socjologów ale również w szerszych gronach przedstawicieli nauki i życia publicznego. z recenzji prof. dr. hab. Pawła Starosty

Książka Andrzeja Słowikowskiego budzi zainteresowanie z wielu powodów. Przede wszystkim na wyjątkowe uznanie zasługuje jej oryginalny temat, bezprecedensowy w polskich praktykach badawczych nad Sorenem Kierkegaardem. Autor podjął bowiem brawurową próbę zinterpretowania fenomenu mów budujących Duńczyka. Uczynił to w kontekście teologalnych cnót: wiary, nadziei i miłości, jako tych, które wyrażają egzystencjalną postawę człowieka. Wobec Stwórcy, który objawia człowiekowi samego siebie i swoją Zbawczą Wolę, sprawiając, że każdy może odkryć potrzebę relacji międzyosobowych, bez których żadne działanie ludzkie nie miałoby znaczenia. Stąd egzystencja Pojedynczego, jako w pełni twórcza w swej wewnętrznej dynamice bycia, jawi się w niniejszej pracy jako kluczowe pojęcie interpretujące życie w wierze. Zaś nadzieja i miłość podkreślają ważny moment współistnienia i wspólnotowości losu, prowadzący ludzkość ku zbawieniu. Dzięki takiemu podejściu metodologicznemu książkę tę można usytuować na rzadko odwiedzanym filozoficzno-teologicznym pograniczu, które należałoby w tym przypadku zdefiniować jako duchową użyteczność. A co za tym idzie – tekst ten uwyraźnia, iż jedynym sensem istnienia jest miłość, do której prowadzą wszystkie drogi, poza drogą zabawy w życie. Tak oto lektura książki Inny Kierkegaard dostarczy wielkich korzyści duchowych i intelektualnych polskiemu czytelnikowi. dr hab. Jacek Aleksander Prokopski, prof. PWr

Książka jest zachętą do zweryfikowania szeregu stereotypów dotyczących myśli średniowiecznej, w szczególności myśli Tomasza z Akwinu. Jest także zachętą do czerpania z niej inspiracji we współczesnych debatach etycznych, naznaczanych niebywałym rozwojem nauk o mózgu. Nie jest to zatem kolejne wprowadzenie do neurotyki, ale próba wskazania na użyteczność czerpania takich inspiracji w neurotyce. Użyteczność ta ujmowana jest w kategoriach narzędzi myślowych, pomagających w poszerzaniu zdolności opisu i wyjaśniania, czy wreszcie formowaniu krytycznego umysłu. Myśl Tomasza może być użyteczna w formowaniu postawy krytycznej receptywności. Postawa receptywności zakłada otwartość na dane współczesnej nauki, afirmację i przyjmowanie ogromu dobra powstałego dzięki rozwojowi nauki. Receptywność ta musi być jednak krytyczna, jeśli człowiek ma zachować swoją tożsamość jako bytu rozumnego, czyli jeśli ma być czymś więcej niż stale aktualizowaną bazą danych czy idealnym przedmiotem działań marketingowych. Myśl Akwinaty może być inspiracją w tworzeniu teorii moralnych integrujących dzisiejszy stan wiedzy, jak również inspiracji w dzisiejszych dyskusjach dotyczących konkretnych dylematów powstałych w wyniku rozwoju neuronauk. Piotr Lichacz adiunkt w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN

Nie były to oczywiście łatwe czasy do zawiązywania i utrzymywania kontaktów naukowych, ponieważ Patočka ciągle pozostawał w kręgu zainteresowania czechosłowackich służb bezpieczeństwa, zaś Krońska była represjonowana w związku z wydarzeniami marcowymi 1968 […]. Teoretyczną osnową wymiany epistolarnej pomiędzy tymi filozofami jest zaduma nad tragicznym losem Europy oraz oczekiwanie możliwej zmiany, którą czeski myśliciel ujmował poprzez diagnozę „końca Europy” i w koncepcji „post-Europy”. (z recenzji wydawniczej Witolda Płotki) Czy pod kolosalną fasadą, która przede wszystkim obejmuje nas w posiadanie i oślepia, odnajdziemy siłę konieczną do zrewidowania naszych zasad, wierzeń, nadziei, siłę, która sprawi, że powrócimy do bardzo prostego punktu, do duszy otwartej, która nie żąda niczego dla niej samej, ale prosi, by ją użyć, jest do tego gotowa? Jan Patočka do Ireny Krońskiej, 30 sierpnia 1969

Kołakowski jest dla mnie – to oczywiste – największym fenomenem powojennej filozofii w Polsce i to fenomenem formatu światowego, tak z uwagi na twórczość, jak i życiowe zaangażowania. Przykłady można mnożyć. „Nigdzie indziej nie znajdziemy tak przekonującego spotkania filozofii z życiem” – twierdzi na przykład Modzelewski (Życiodajny impuls chuligaństwa) o skierowanej do sądu opinii semantycznej dotyczącej różnic pojęciowych między wiadomościami, ocenami oraz interpretacjami. A nie szło o filozoficzne elukubracje, lecz o odwagę, która wówczas, w połowie lat 60., była droga w Polsce. A to była obrona kolegów: Kuronia i Modzelewskiego, którym groził wyrok, który i tak odsiedzieli. Filozof zwolniony z uniwersytetu z powodu chamskiej, marcowej nagonki napisał w Warszawie pierwszy tom Głównych nurtów… Potem w Oksfordzie następne. Dla wielu badaczy marksizmu – opus magnum autora. z recenzji Marka Styczyńskiego W pierwszej części tomu, „Kołakowski a filozofia współczesna”, pokazujemy Kołakowskiego wypracowującego swoje oryginalne stanowisko w konfrontacji z filozofią XX wieku. Druga część książki, „Kołakowski a historia filozofii”, poświęcona jest filozoficznym zagadnieniom wyłaniającym się z historii idei. Chociaż więc Kołakowski uchodzi za przedstawiciela tak zwanej warszawskiej szkoły historii idei, to nie jest jedynie historykiem idei czy historykiem filozofii, lecz także sięga do przeszłości, by przez nią zainspirowany i niekiedy – jak brzuchomówca – jej głosem przemówić. ze wstępu Stanisława Gromadzkiego, Marcina Miłkowskiego

Książka Błażeja Skrzypulca jest pracą oryginalną, chociaż podejmuje klasyczny problem filozofii percepcji. Autor prezentuje w niej nowatorskie analizy i propozycje teoretyczne dotyczące przedmiotowych i protoprzedmiotowych obiektów treści percepcji wzrokowej, z jakimi mamy do czynienia na kolejnych etapach realizacji procesu precepcyjnego. Praca imponuje pod względem analitycznym i systematycznym. Bez wątpienia stanowi ważny wkład we współczesne badania dotyczące natury obiektów percepcji wzrokowej. (z recenzji Roberta Poczobuta)

Książka stanowi próbę empirycznego i teoretycznego uchwycenia oddziaływań ideologicznych projektów integracji europejskiej i ich instytucjonalnych transferów do polskiej rzeczywistości.

Spis treści Wstęp I. Struktura społeczna współczesnej Polski II. Struktura społeczna w perspektywie teoretycznej III. Kulturowy wymiar struktury społecznej

Filozofię teoretyczną we właściwym sensie można dziś sprecyzować jako filozofię o podejściu asystemowym, rozstrząsającą problemy, a więc jako filozofię systematyczną w sensie Nicolaia Hartmanna, wywodzącą się z aporetyki Arystotelesa. Filozofię systematyczną możemy z kolei zdefiniować sprawnościowo jako episteme, a więc jako par excellence umiejętność odróżniania problemów rzeczywistych od problemów pozornych, metodologicznie zaś, jako typ dociekań o nachyleniu historyczno-genetycznym.

Francuska estetyka fenomenologiczna pokazuje, że fenomenologiczna zasada źródłowości może być interpretowana w terminach hermeneutycznych, że każde doświadczenie kultury jest jej rozumieniem. Artystyczne "powroty do źródeł" są tyleż ekspresją naszych rudymentarnych związków ze światem i z innymi ludźmi, co ich interpretacją i kształtowaniem.

Trudno dostrzec w danej religii choćby jedno wierzenie, które rozumiane dosłownie nie byłoby zaprzeczone, pominięte lub znacząco inaczej ujęte w innej religii. Przy tym, wyjąwszy inteligencką elitę, wyznawcy każdej religii uważają własną za jedynie prawdziwą. Jest dziś rzeczą pożądaną, by religie światowe łączyły swe wysiłki na rzecz ogólnoludzkich wartości, takich jak pokój, sprawiedliwość, solidarność, ochrona środowiska.

„Mów, co chcesz, póki nie przeszkodzi ci to widzieć, jak się rzeczy mają. A gdy to widzisz, to niejednego nie powiesz” (Dociekania filozoficzne §79). Słowa te wyrażają – jak sądzę – sedno przedsięwzięcia zwanego filozofią lingwistyczną, wiążąc cel dociekań pojęciowych z zadaniem rozjaśniania trudności wynikających z błędnych wyobrażeń na temat sposobu, w jaki funkcjonuje język. Jest to zarazem główny motyw zebranych tu wypowiedzi, które dotyczą – zgodnie z podtytułem – zastosowań filozofii lingwistycznej na terenie rozważań etycznych i studiów socjologicznych, przestrzeni wyznaczonej pojęciami faktu i wartości. Wypowiedzi te koncentrują się na wykorzystaniu metod wypracowanych przez Wittgensteina i innych filozofów lingwistycznych do analizy sensowności dyskursu, jaki prowadzi się w tych dziedzinach. Mają tym samym charakter praktyczny, jakkolwiek ograniczony do wybranych przykładów. (z Przedmowy)

Polacy, studiujący na londyńskich uczelniach to grupa, w której ogniskują się sukcesy i porażki europeizacji, charakterystyczne dla społeczeństw kontynentu, integrującego się pod egidą Unii Europejskiej. Z jednej strony stanowią segment diaspory polskiej w Wielkiej Brytanii, społeczności o wieloletniej historii i tradycji. Z drugiej strony należą do grupy mobilnych europejskich profesjonalistów, dla których granice między państwami Unii powoli tracą na znaczeniu. Badanie przeprowadzone wśród migrantów edukacyjnych pokazuje typowe ścieżki edukacyjne i zawodowe Polaków studiujących za granicą, ich ocenę brytyjskiej wielokulturowości, stosunek do innych imigrantów oraz aspiracje i plany na przyszłość.

Niniejsza książka jest efektem pracy zespołu osób zaangażowanych w realizację projektu grantowego „Luksusowa bieda. Społeczno-moralne konteksty konsumpcji”, a także indywidualnych badań prowadzonych przez poszczególnych autorów. (…) Wyniki badań, zwłaszcza dotyczące społeczno-moralnych aspektów konsumpcji luksusowej i codziennej, uwzględniono w pracy monograficznej Luksus w szarej codzienności. Społeczno-moralne konteksty konsumpcji autorstwa Urszuli Jareckiej (Wyd. IFIS PAN, 2013). Prezentowany zbiór materiałów koncentruje się wokół zagadnień społeczno-ekonomicznych powiązanych z luksusową konsumpcją w relatywnie biednym społeczeństwie (…). Autorzy poszczególnych analiz specjalizują się w socjologii lub w ekonomii. Z wykonanych w ramach projektu badań zamieszczamy tu dane dotyczące wizerunku biednych i bogatych, regionalizacji biedy i bogactwa, wychowania do życia w luksusie. Aby ułatwić śledzenie rozumowania typowego dla tych dziedzin, pierwsza część pracy zawiera rozdziały analizujące luksus i bogactwo w spojrzeniu socjologicznym, druga część natomiast została napisana przez ekonomistów i poświęcona jest zarysowaniu tła omawianych zjawisk w Polsce, czyli obszarów niedostatku w poszczególnych regionach kraju. Taka różnorodność wynika z przekonania, iż wielość perspektyw przyczyni się do pogłębienia rozumienia interpretowanych zjawisk. Części te różnią się zatem podejściem metodologicznym i stylem akademickiego dyskursu, w jakim zostały przygotowane. (ze „Wstępu”)

Książka "Nadawać znaczenie. Uwagi o filozofii kultury" jest tomem jubileuszowym, wydanym z okazji czterdziestopięciolecia pracy badawczej, pisarskiej i dydaktycznej Profesor Katarzyny Rosner. Tematyka książki pozostaje w ścisłym związku z Jej zainteresowaniami badawczymi. Można powiedzieć, że pewną nicią przewodnią tych zainteresowań jest rola badań językoznawczych, semiotycznych czy też hermeneutycznych w studiach nad kulturą i jej poszczególnymi wytworami. Jest to książka spójna treściowo i tematycznie. Wszystkie teksty łączy bowiem problematyka semiotyczna i semantyczna – pytanie o status znaku i znaczenia, zadawane przez badaczy różnych koncepcji we współczesnej refleksji humanistycznej i społecznej, od połowy XIX wieku po kognitywizm i badania zorientowane naturalistycznie. Podstawowe pytanie tych różnych tekstów dotyczy więc nadawania znaczenia – warunków i sposobów nadawania znaczenia jako pewnej aktywności kulturotwórczej. Równocześnie owo pytanie okazuje się pytaniem o relację między tym, co uznawane za „naturalne”, i tym, co uznaje się za „kulturowe”. Właśnie tymi zagadnieniami zajmowała się w swoich pracach Profesor Katarzyna Rosner.

Na tom składa się dziesięć tekstów, poprzedzonych przedmową redaktora, który wprowadza czytelnika do arcyciekawej książki, będącej zapisem dyskusji, seminariów, konferencji, projektów badawczych – utrwalających „pamięć o ważnym zjawisku w polskiej kulturze drugiej połowy XX wieku”, nierzadko marginalizowanym. Historiografia najnowszych zjawisk rodzimej filozofii nie cieszy się u nas nadmiernym zainteresowaniem; wolimy śledzić modne i niewiele wnoszące do myślenia nowinki zza zachodniej granicy – Wschód kompletnie przestał nas interesować! [...] Tom pod redakcją A. Kołakowskiego to zbiór wypowiedzi na temat jednego z ważniejszych zjawisk w powojennych dziejach polskiej myśli filozoficznej i społecznej, która nie odstając od tego, co się działo w świecie, poszerzyła swój obszar o „historię idei” („historię intelektualną”), stanowiącą osobny i ważny nurt, konkurujący z tradycyjnym uprawianiem historii filozofii. [...] Część tekstów, które składają się na rzeczony tom, przeszła już próbę druku. Nie przeszkadza to jednak w uznaniu ich obecnego układu za nową jakość, nader przydatną dla znajomości dziejów polskiego filozofowania w XX wieku. Jan Skoczyński O warszawskiej szkole historii idei wypowiadają się: Andrzej Walicki, Jerzy Szacki, Andrzej Mencwel, Małgorzata Szpakowska, Jacek Migasiński, Marcin Poręba, Józef Niżnik, Eugeniusz Górski, Jerzy Niecikowski, Andrzej Kołakowski, Ryszard Sitek, Stanisław Gromadzki, Marta Bucholc, Anna Dziedzic, Bartosz Działoszyński, Jakub Nikodem, Michał Kozłowski.

Seria książkowa Filozofia Rosyjska, powstała w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Zielonogórskiego, mieści w sobie prace badaczy polskich studiujących myśl rosyjską XIX i XX stulecia. Naukowcy, zebrani wokół internetowego serwisu www.filozofiarosyjska.uz.zgora.pl, upowszechniają omówienia klasycznych dzieł w postaci monografii, opracowań zbiorowych oraz translacji. Zasadniczy cel naszych poczynań sprowadza się do propagowania bogatych w treść idei, zrodzonych w umysłach wschodnich filozofów.

To bardzo wartościowe studium z zakresu historii idei ukazujące doktrynotwórczą rolę kategorii „uznania” we współczesnym dyskursie filozoficznym (obejmującym nie tylko wątki z zakresu filozofii społecznej, politycznej, ale także etyki, historiozofii czy nauk empirycznych, takich jak psychologia rozwojowa). [...] Szczególną wartość ma rozdział trzeci książki zatytułowany „Sprawiedliwość uznania. Uznanie sprawiedliwości – rzecz o filozoficznej dyskusji między Nancy Frazer i Axelem Honnethem”. Jest to najlepsza moim zdaniem w polskiej literaturze przedmiotu rekonstrukcja pojęciowa tej polemiki zawartej w pracy Redystrybucja czy uznanie? Ambicje autora wykraczają przy tym poza rekonstrukcyjne watki historyczno-filozoficzne. Stanowią one dlań jednocześnie okazję do wielu konstatacji z zakresu filozofii systematycznej. […] Książka stanowi zatem propozycję wydawniczą bardzo ciekawa nie tylko w warstwie erudycyjnej (imponująca znajomość dziejów filozofii), ale i teoretyczno-argumentacyjnej. […] A grono potencjalnych czytelników tej książki uważam za szerokie, obejmujące zarówno filozofów, jak i socjologów, i politologów, ponieważ prezentowane tu analizy maja charakter par excellence interdyscyplinarny. (z recenzji prof. dr. hab. Stanisława Czerniaka)

JOANNA KURCZEWSKA, dziecko powstania warszawskiego, urodzona w piwnicy-schronie naprzeciwko Filharmonii Narodowej, studiowała socjologię na Uniwersytecie Warszawskim. W 1976 roku obroniła w IFiS PAN rozprawę doktorską „Problem narodu w polskiej socjologii przełomu XIX i XX stulecia. Analiza porównawcza wybranych koncepcji”, której promotorką była prof. Barbara Skarga (opublikowana jako Naród w socjologii i ideologii polskiej, PWN, 1979). Profesor Joanna wspomina często jak została zawezwana do nieznanego jej wówczas Tadeusza Mazowieckiego, redaktora „Więzi”, który chciał osobiście poznać autorkę artykułu Patriotyczny socjalizm Bronisława Limanowskiego, usuniętego z druku przez cenzurę podkreślającą, że nie ma przecież różnych socjalizmów, a zwłaszcza niepatriotycznych. Tak trafiła jako jedna z głównych bohaterek do Czarnej księgi cenzury PRL. W 1981 roku w Ośrodku Prac Społeczno-Zawodowych przy Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pracowała społecznie w niewielkiej komórce zajmującej się dostarczaniem związkowcom informacji porównawczych, pokazujących jak pewne sprawy rozwiązuje się gdzie indziej niż w Polsce albo jak to bywało dawniej. Od 1983 roku związana jest zawodowo z Instytutem Filozofii i Socjologii PAN, gdzie w 1990 roku habilitowała się na podstawie rozprawy Technokraci i świat społeczny (IS UW, wyd. drugie, zmienione Wydawnictwo IFiS PAN, 1997) i gdzie pracuje do dziś. Nieraz z zamiłowania dydaktycznego prowadziła zajęcia na Uniwersytecie Warszawskim i innych uczelniach. W Polsce demokratycznej profesor Joanna Kurczewska rozwinęła szeroką aktywność badawczą i naukowo-organizacyjną. Owocem są liczne prace zbiorowe pod jej redakcją naukową (Zmiana społeczna: teoria i doświadczenia polskie, Wydawnictwo IFiS PAN, 1999, Kultura narodowa i polityka, Oficyna Naukowa, 2000, Granice na pograniczach, Wydawnictwo IFiS PAN, 2005, Polish Borders and Borderlands in the Making. From the Field Studies of Polish Sociologists and Anthropologists, Wydawnictwo IFiS PAN, 2006, Wyciskanie Brukselki. O europeizacji społeczności lokalnych na pograniczach, Wydawnictwo IFiS PAN, 2009); oraz serie wydawnicze, których jest redaktorem: Oblicza lokalności (Wydawnictwo IFiS PAN, 2004, 2006, 2008) i seria monograficzna Polish Studies in Culture, Nations and Politics (Peter Lang). Jest członkiem-korespondentem PAU i oficerem Polonia Restituta.

Książka opracowana przez Pawła Grada ma wyjątkowo dużo zalet. Jako w pewnym zakresie uczeń i kontynuator myślicieli należących do warszawskiej szkoły historii idei przede wszystkim doceniam świadectwo w niej zawarte. Książka (...) przypomina to, co najlepsze w polskiej humanistyce i myśli społecznej. Z wielu powodów, których nie miejsce tu wyliczać, dorobek omawianych uczonych, nie jest tak silnie obecny w debatach intelektualnych we współczesnej Polsce, jak być powinien. Dzięki wielu tekstom zawartym w tej książce (...) nie tylko dowiadujemy się wiele, ale widzimy, że młodzi badacze zdecydowali się podjąć problematykę i rozważyć metodologię proponowaną przez warszawską szkołę historii idei. W Polsce, w której brak ciągłości w myśleniu jest tak dojmujący, inicjatywa ta zasługuje na poparcie nie tylko ze względu na jakość, ale także ze względu na cel, który świetnie realizuje. z recenzji Marcina Króla

[…] Psycholodzy, filozofowie, socjolodzy, politolodzy i kulturoznawcy badają oraz analizują rozmaite aspekty pamięci zbiorowej/kulturowej/społecznej, posługując się aparaturą pojęciową i metodami badawczymi właściwymi ich dyscyplinom. W tym obszarze problemowym mieści się także praca dr Marty Karkowskiej „Pamięć kulturowa mieszkańców Olsztyna 1945-2006 w perspektywie koncepcji Aleidy i Jana Assmannów”. Oryginalność tej pracy, która wyróżnia ją spośród innych, polega na ścisłym, wręcz organicznym połączeniu analizy wybranej teorii pamięci i badań empirycznych. […] Połączenie teorii i empirii w jednej pracy jest zawsze wielkim wyzwaniem, bowiem oznacza konieczność zdobycia kompetencji w dwu różnych, rozwijających się w znacznym stopniu niezależnie, dziedzinach. Marcie Karkowskiej natomiast udało się znakomicie powiązać teorie Assmannów z analizami materiałów empirycznych, którym te pierwsze wyznaczają kierunek i dostarczają języka opisu. z recenzji

Strategie radzenia sobie w doświadczeniu młodego pokolenia wsi pokołchozowych i popegeerowskich. Książka powstawała i ewoluowała w duchu krytycznego stosunku do szeregu kategorii teoretycznych zajmujących ważne miejsce w analizach z dziedziny socjologii ubóstwa, socjologii wsi, a także w pracach zajmujących się transformacją systemu komunistycznego i jej skutkami w szerokim społeczno-kulturowym kontekście.

Prof. dr hab. Lilianna Kiejzik – historyk filozofii, tłumaczka. Zajmuje się rosyjską filozofią Srebrnego Wieku, problematyką feministyczną w filozofii, zagadnieniami strukturalizmu. Od 2005 r. kieruje Instytutem Filozofii Uniwersytetu Zielonogórskiego. Książka jest pierwszą pracą podejmującą temat przyjaźni w kontekście filozofii rosyjskiej. Autorka omawia dzieło wybitnego filozofa i teologa Sergiusza Bułgakowa, i pokazuje jego idee na tle przyjacielskich relacji z trzynastoma innymi rosyjskimi myślicielami: Sołowjowem, Bierdiajewem, Rozanowem, Eugeniuszem Trubieckojem, o. Florenskim, Mikołajem Łosskim, Gieorgijem Fłorowskim, Szestowem, Jelczaninowem, Zanderem, Zienkowskim, Wyszesławcewem i Łosiewem. Zastanawia się, jaka była ich przyjaźń: prawdziwa czy pozorna, młodzieńcza czy dojrzała, przedwczesna czy spóźniona, żarliwa czy zawistna, przemijająca czy ponadczasowa. Stawia pytanie, czy ludzka przyjaźń była dla Bułgakowa abstrakcją, zaledwie uprzejmością, bo tylko boska jest przecież realnością. „Książka wykracza poza ramy biografii intelektualnych, znajdujemy w niej ciekawe analizy filozoficzne (także komparatystyczne). Jest to zarazem swoisty mini-podręcznik historii myśli rosyjskiej pozwalający zapoznać się z jej ważniejszymi postaciami, osnuty wokół twórczości Bułgakowa. Filozofia czysto teoretyczna łączy się tu z filozofią praktyczną, życiową” – napisała w recenzji wydawniczej s. prof. Teresa Obolevitch.

Książka jest znaczącym dokonaniem w badaniach prowadzonych przez niezwykle prężnie działającą Polską Szkołę Argumentacji. Autorki przedstawiają rekonstrukcje logiki dialogowej Lorenzena oraz dialektyki formalnej Hamblina, twórczo wykorzystując języki opisu dialogowego Prakkena, a więc ich rozprawa istotnie wzbogaca zarówno teoretyczne badania argumentacji, jak też metateorię tych badań. Podane w rozprawie rozwiązania pozwalają precyzyjnie ujmować nie tylko wzajemną krytykę stanowisk uczestników dialogów, ale także ocenę siły przejść inferencyjnych w argumentacjach. Umożliwiają również eliminację błędów argumentacji, uwzględniają zasady uczciwej dyskusji krytycznej, pozwalają na uzyskanie przez uczestników sporu wiedzy o tym, które z użytych reguł są poprawne. Sumując, książka jest bogata merytorycznie oraz napisana ze szczególną dbałością o poprawność metodologiczną, ukazuje również, jak skuteczna w badaniach argumentacji jest symbioza logiki, lingwistyki oraz informatyki. Jerzy Pogonowski (Zakład Logiki Stosowanej, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza) Pierwsza w języku polskim książka przedstawiająca nurt formalny badań nad racjonalnym dialogiem. Bardzo dobrze przemyślana i napisana, powinna podziałać inspirująco na każdego badacza argumentacji. Autorki niezwykle precyzyjnie, a jednocześnie jasno i przystępnie prezentują najważniejsze systemy dialogowe rozwijając je w pomysłowy, oryginalny sposób. Czytelnik ma możliwość zapoznania się z filozofią formalnej analizy dialogu i osiągniętymi w tej dziedzinie wynikami w zakresie opisu dialogu, ustalania norm poprawności oraz identyfikacji błędów logicznych. Jest to najnowszy projekt zrealizowany w ramach serii wydawniczej ARGDIAP (www.argdiap.pl), stawiającej sobie za cel popularyzację współcześnie rozwijanej na świecie teorii argumentacji. Krzysztof Szymanek (Zakład Logiki i Metodologii, Uniwersytet Śląski) Książka przybliża polskiemu Czytelnikowi problematykę formalnych systemów dialogowych – ważnego nurtu we współczesnych badaniach nad argumentacją, w ramach którego próbuje się w formalny sposób opisać problematykę pewnych procesów komunikacyjnych. Dokonana – w rozwiniętym przez Autorki formalizmie Prakkena – rekonstrukcja logiki dialogowej Lorenzena i dialektyki formalnej Hamblina umożliwia spójne porównanie ich mocnych i słabych stron. Praca ma wszelkie dane po temu, aby w polskim piśmiennictwie, poświęconym formalnym systemom dialogowym, stać się pozycją bardzo znaczącą. Mariusz Urbański (Zakład Logiki i Kognitywistyki, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza)