Doris Lessing

Książka laureatki literackiej Nagrody Nobla 2007. Szeroko zakrojona powieść psychologiczno-obyczajowa na bogatym tle społecznym, uważana za najwybitniejsze dzieło noblistki. Wnikliwa panorama Zachodu połowy XX wieku, naznaczonego wojną, rozdartego między mieszczańskim "wolnym" modelem życia, między kapitalizmem a socjalizmem... Anna, czterdziestoletnia pisarka, prowadzi cztery notesy. Opisuje w nich swe nieudane związki uczuciowe, młodość spędzoną w Afryce, działalność w partii komunistycznej i jednocześnie pisze powieść.

W kinach film IDEALNE MATKI na podstawie opowiadania Doris Lessing DWIE KOBIETY Jak wielka jest miłość, która niszczy samych zakochanych? Liz i Ros są nierozłączne, mieszkają po sąsiedzku w pięknych domach nad brzegiem oceanu. Obie są samotnymi kobietami i obie mają nastoletnich, atrakcyjnych synów. Jeden niedozwolony pocałunek niszczy ten przyjacielski układ i popycha bohaterów do uwikłania się w skandaliczne romanse, które trwają długie lata i niszczą wszystkich dookoła. A najbardziej najbliższych.

Swoją przygodę z kotami Doris Lessing rozpoczęła w młodym wieku, zaintrygowana zdziczałymi stworzeniami, które nawiedzały afrykańską farmę jej rodziców. Fascynacja ta przetrwała do późniejszych czasów, kiedy pisarka dzieliła życie i kolejne londyńskie mieszkania z kotami udomowionymi, aż w końcu przerodziła się w prawdziwą, choć niepozbawioną dramatycznych momentów miłość do El Magnifico, jej wieloletniego kociego współlokatora. Na tę niezwykłą książkę, poświęconą subtelnościom kociej natury, składają się opowieści: „Koty nad kotami”, „Rufus Twardziel” oraz „Starość El Magnifico”. Nikt dotąd tak prawdziwie i rzetelnie nie przedstawił wzajemnego przenikania się niezależnej natury kociej i ludzkiej ani nie udowodnił z tak zadziwiającą intuicją znaczącej roli kota w życiu człowieka.

Londyn, lata siedemdziesiąte XX wieku. Do szpitala psychiatrycznego trafia mężczyzna, który błąkał się po nabrzeżu. Zostaje zidentyfikowany jako Charles Watkins, profesor filologii klasycznej na uniwersytecie w Cambridge. Pacjent zdaje się przebywać w innej rzeczywistości. Wygłasza niezrozumiałe monologi, opowiada o dryfowaniu na tratwie po oceanie, odkrywaniu tajemnic nieznanego lądu, lataniu na grzbiecie ogromnego białego ptaka. Nie można z nim nawiązać kontaktu, nie skutkują przepisywane mu przez psychiatrów coraz silniejsze leki… Co tak naprawdę kryje się za fantastycznymi wizjami Watkinsa? Czy lekarze zdołają do niego dotrzeć? Czy profesor ocali swój świat wewnętrzny? Mistrzowska mieszanka fantastyki i realizmu; odważny, dobitny głos autorki, stawiającej pytania o istotę szaleństwa. Poruszające i piękne. „The New York Review of Books” Doris Lessing posiada wyjątkową wrażliwość, dzięki której potrafi pisać przekonująco zarówno o swoich własnych przeżyciach, jak i o doświadczeniach całego pokolenia. To dar, którego nie da się przeanalizować; trzeba go po prostu podziwiać. Joyce Carol Oates Literacka Nagroda Nobla 2007

Doris Lessing spędziła w Rodezji Południowej dzieciństwo i młodość, w większości na farmie. Swoje przeżycia i obserwacje z tego okresu ujęła w powieściach oraz licznych opowiadaniach, których osią są miłość, nienawiść, tęsknota i przemoc. Wstrząsające, liryczne, nierzadko przepełnione gorzkim humorem, odkrywają przed czytelnikiem prawdę o tym, co kryje się w otchłaniach duszy.

Można zaryzykować twierdzenie, że Doris Lessing (laureatka literackiej Nagrody Nobla z 2007 roku) w „Opowieściach afrykańskich” walczy z mitem zadowolonych z siebie, nieludzkich wobec Murzynów, bogatych Afrykanerów, wiodących sielskie życie. Z pozoru nie powiązane ze sobą historie koncentrują się wokół relacji wewnątrz społeczności białych mieszkańców południa Afryki i ich stosunku do Czarnych w połowie lat pięćdziesiątych XX wieku. Subtelnie rysowane portrety psychologiczne są jedynie pretekstem do ogólniejszych refleksji: to nie prawda, że Czarny Ląd zwabił żądnych przygód, odważnych ryzykantów – może w niewielkiej tylko części – gdyż w rzeczywistości to ludzie bez szans na lepszą przyszłość we własnych ojczyznach, przenoszą na nowy grunt swoją wiarę, tradycję i zachowania. Te niewielkie zamknięte społeczności stworzyły bardzo przewrotną moralność, która je tłumaczy, ale jednocześnie piętnuje.

Ta zręcznie napisana powieść, zarówno jako powieść drogi, jak i wręcz baśniowa fantasy pokazuje genialny talent autorki. Każdy powinien tę książkę przeczytać. Victoria Glendinning, Literary Review

TO JEDNA Z NAJSŁYNNIEJSZYCH KSIĄŻEK TEGOROCZNEJ NOBLISTKI W postapokaliptycznym świecie, gdzie miasta terroryzują gangi, a barbarzyńskie rządy sprawuje przemoc, o przetrwanie musi walczyć każdy człowiek, nawet dzieci, które niekiedy okazują się okrutniejsze od dorosłych. To właśnie w takiej rzeczywistości splatają się ze sobą losy pewnej kobiety i kilkunastoletniej dziewczynki... Czy ucieczka z takiego piekła jest możliwa? I czy koszmarny świat tak wirtuozersko odmalowany przez Lessing rzeczywiście różni się od naszego świata? Pamiętnik z przetrwania Doris Lessing określała jako "próbę autobiografii", lecz jest to przede wszystkim przejmująca, magiczna, nie pozbawiona ironii powieść o ponurej przyszłości i o tym, co może uchronić człowieka przed ostateczną zagładą.

Alfred i Emily to najbardziej osobista i według zapewnień samej autorki – ostatnia książka. Lessing składa w niej hołd swoim rodzicom i całemu pokoleniu naznaczonemu tragicznym doświadczeniem, którym była I wojna światowa. Nie znała swoich rodziców sprzed wojny, bo ich życie uległo gruntownej zmianie w obliczu konfliktu i nigdy już nie byli tymi samymi ludźmi. Ojciec doznał dotkliwych obrażeń i do końca życia cierpiał z powodu kalectwa, matka zaś straciła na wojnie ukochanego. Aby opowiedzieć tę historię Noblistka zastosowała ciekawy zabieg literacki dzieląc powieść na dwie części. W pierwszej wyobraża sobie i opisuje losy rodziców takimi, jakie mogłyby być, gdyby wojna nigdy nie miała miejsca. Druga część jest poświęcona jest rzeczywistym losom Alfreda i Emily. Chociaż autorka przedstawia powieść jako antywojenny manifest, jest ona przede wszystkim poruszającym studium kobiecych charakterów, bo też kobiece postaci – począwszy od matki Lessing – wysuwają się w tej historii na plan pierwszy. Doskonale opisana jest obyczajowość epoki edwardiańskiej i moralny gorset, który nie pozwalał zaoferować kobietom nic innego poza rolą przykładnej żony i matki. To książka na wskroś kobieca i kobieco subtelna, starająca się uchwycić proces emancypacji kobiety w niesprzyjających dla niej warunkach. To mądre i poruszające połączenie fikcji z prawdziwą historią. Alfred i Emily jest… dowodem na wciąż żywotną formę literacką Lessing.