Kazimierz Michał Ujazdowski

Wychodzę z założenia, że dwa czynniki wyznaczają aktualność pisarstwa Adolfa Bocheńskiego. Pierwszym z nich jest agresja Rosji przeciw Ukrainie. Adolf Bocheński był prekursorem polskiej polityki wschodniej, pierwszym publicystą, który w sposób pogłębiony wyjaśnił pozytywny sens istnienia niepodległej Ukrainy dla bezpieczeństwa Polski. Drugim istotnym argumentem przemawiającym za przypomnieniem twórczości Bocheńskiego jest wzrastające znaczenie potencjału instytucjonalnego państwa. Adolf Bocheński nie godził się na destrukcję demokracji parlamentarnej. Uważał, że najlepszą odpowiedzią na autorytaryzm jest rządna demokracja. Był zdania, że można stworzyć syntezę sprawnej i stabilnej władzy wykonawczej przy respekcie dla podziału władzy i poważnej roli parlamentu. Dobre i sprawne państwo nie powinno budować swej siły kosztem niezależności sądownictwa, ciał pośredniczących i samorządu terytorialnego. Przeciwnie, może czerpać energię z żywotności tych instytucji i różnorodności kulturowej kraju. /ze Wstępu/

Prezentowany tom odnosi się do przepisów Konstytucji RP, które regulują zagadnienia składu i kadencji sędziów Trybunału Konstytucyjnego, zakresu kompetencji kontrolnych, skutków orzeczeń i kręgu podmiotów inicjujących postępowanie przed sądem konstytucyjnym – i tym samym mają fundamentalne znaczenie dla roli ustrojowej Trybunału Konstytucyjnego. Autorzy starają się odpowiedzieć na pytania o źródła wprowadzonych rozwiązań i ich znaczenie, zakres kompetencji Trybunału w ujęciu komparatystycznym oraz o praktyczne zastosowanie norm konstytucyjnych. Komentarz – uwzględniając proponowane rozwiązania pakietu legislacyjnego z 6 marca 2024 r., na który składają się dwa projekty: ustawy o Trybunale Konstytucyjnym i ustawy wprowadzającej tę pierwszą ustawę, wraz z uchwałą Sejmu w sprawie usunięcia skutków kryzysu konstytucyjnego lat 2015–2023 w kontekście działalności Trybunału Konstytucyjnego oraz z projektem ustawy o zmianie Konstytucji RP – zawiera również dalsze propozycje zmian analizowanych artykułów Konstytucji.

This book is about the origins and identity of the Fifth Re­public Constitution, in the version developed between 1958 and 1962. Chapter I defines the hallmarks of the French re­publican tradition, presents its internal diversity, elaborates the doctrine of the Third Republic and the crisis of the political sys­tem built on its foundations. Chapter II is devoted to the shaping of de Gaulle’s views under the influence of republican nationalism and recognition of the republic as a permanent form of the exist­ence of France. The role de Gaulle played in the reconstruction of republican order during World War II and after liberation is discussed there, too. Chapter III includes an analysis of the concepts of the 1930s reformatory movement that inspired the founders of the Fifth Republic. Chapter IV is devoted to the original political vi­sion offered by de Gaulle and the constitutional thought of Michel Debré and René Capitant, authors of the two systems shaping the Fifth Republic: rationalized parliamentarism and democratic republicanism. In this chapter, the author discusses the development of the Gaullian constitutional thought in the years 1947–1951 and devotes quite a lot of space to the criticism of the federal forms of European integra­tion and its constitutional ramifications. In chapter V, the book describes the mode in which de Gaulle effectuated the political change in 1958 and elaborates on the fundamental tenets of the Fifth Repub­lic Constitution. In the final chapter, the book offers an answer to the question about the Fifth Republic’s vitality and still-perpetuated identity and discusses relationships between the Polish constitutional tradition and de Gaulle’s political output. It underscores the universal values and ben­efits accruing from the studies on the origins and identity of the Fifth Republic Constitution.