Uładzimier Arłou

Na brzegu innego czasu to wybór wierszy białoruskiego poety, zamieszkałego w Polsce, Uładzimira Arłoua, członka białoruskiego PEN Clubu i Międzynarodowego Związku Pisarzy Białoruskich. Wyboru wierszy i ich przekładu dokonał wybitny polski poeta i tłumacz, Bohdan Zadura, który również napisał do tego zbioru posłowie. Wiersze Arłoua dotykają spraw wolnościowych oraz mówią o historii Białorusi, jest w nich również rys surrealistyczny, dostrzec można ironię oraz autoironię… Poeta nie ucieka również od tematów eschatologicznych. W tomie znajdą się również grafiki Hienadza Macura.

Niezwykłość tej książki polega na jej różnorodności zarazem. Te ballady, z akcją rozgrywającą się na przestrzeni wieków, przez które przewija się cała plejada postaci historycznych i współczesnych, od kata w rodzinnym Płocku, przez renesansowych artystów z Padwy, Casanovę, po współczesnych ukraińskich poetów, łączy osoba autora - poety i historyka, podróżnika i archeologa własnej duszy. Niemal reportażowy weryzm łączy się z oniryzmem, liryzm przeplata się z ironią i sarkazmem, humor często przełamuje się z poczuciem tragizmu. Czytając Porucznika Piatrowicza i chorążego Ducha odbywamy fantastyczną podróż po historii i współczesności. Bohdan Zadura Uładzimier Arłou (ur. 1952 w Połocku) – jeden z najbardziej popularnych białoruskich poetów, historyk i prozaik. Po studiach na wydziale historii na uniwersytecie w Mińsku, pracował jako nauczyciel i dziennikarz w Nowopołocku. Od 1988 współpracował z wydawnictwem "Mastackaja litaratura", wtedy też wstąpił do Białoruskiego Frontu Ludowego. W 1996 zwolniony z pracy w wydawnictwie za „wydawanie wątpliwej jakości literatury historycznej i innej”, wspierał w wyborach prezydenckich kandydatów demokratycznych, w 2007 jego utwory zostały usunięte z programu szkolnego. Aktywnie działał w białoruskim PEN Clubie i w niezależnym Związku Pisarzy Białoruskich. Opublikował ponad 20 tomów prozy i kilka zbiorów poezji. W 2018 roku otrzymał za książkę Tańce nad miastem nagrodę im. Jerzego Giedroycia. Jego utwory tłumaczono na wiele języków. Po polsku ukazały się dwa wybory opowiadań: Requiem dla piły motorowej (2000, tłumacze różni) i Kochanek jej wysokości (2006, tłumacze różni, KEW) oraz tom wierszy w przekładzie Adama Pomorskiego Prom przez Kanał la Manche (2009), uhonorowany nagrodą Europejski Poeta Wolności (2010).

Poezja Arłou’a to zapis przeżyć, wrażeń z lektur i podróży oraz refleksji człowieka współczesnego. Biały wiersz narzuca prywatny ton wypowiedzi, którą paradoksalny humor i z lekka ironiczny dystans chronią przed nadmierną dyskursywnością. Podmiot liryczny przemawia bez pozy, głosem zwyczajnym, nie zakrzykując codzienności skrojonej na ludzką miarę. Dzieje się tak i wtedy, gdy powściągliwie broni suwerenności swojego uczucia do kobiety, przywiązania do dziecięcej pamięci minionych czasów, miejsc, a nawet przesądów – i wtedy, gdy w imię tychże zasad musi bronić zbiorowej godności, wolności i tożsamości swojego kraju i narodu. Przemawia tu człowiek wolny, osobny, lecz nie zacietrzewiony – i taką też perspektywę proponuje ojczystej Białorusi. Arłou’a czyni silniejszym nie to, co go zwycięża, lecz jego własna prywatność – to ona trwa i przetrwa w świecie cywilizowanym, więc ludzkim.